Tanlash xususiyatiga ega. Chastota tanlash xususiyatiga ega bo`lib, ayrim to`rtqutubliklar yoki zanjiriy sxemalar tarzida tuzilgan qurilmalar chastota

Quyi chastota filtrlari.

0 dan  gacha bo`lgan chastotalardagi signallarni eng yaxshi o`tkazishni ta’minlab, chastotasi birmuncha yuqori bo`lgan signallarning o`tishiga to`sqinlik qiluvchi filtrlar quyi chastota filtrlari deb ataladi.

1 ^I1
L/2 L/2
^I2 2

a) ^U ₁

1’ 2’
1 ^I₁ L ^I₂ 2

_U ₁
v)
C/2 C/2


_U ₂


Z_pr=Z_S

1’ 2’

«a» va «v» rasmlarda L va C dan tuzilgan T va P shakllik quyi chastotali filtrlari ko`rsatilgan. Filtrlash xususiyatlarini aniqlash uchun ularning so`nish va fazalar koeffisientlarini, xarakteristik qarshiliklarining filtrning kirish tomonidagi signalning chastotalariga bog`liqligini tekshiramiz.

A  ch  ch(  j)  chcos  jshsin

=+j;
A  1  Z₁Y₀  1  j ^L jC  1 
²LC

2

2
A- to`rtqutblik doimiysi. Bu tenglamaning mavxum qismi nolga teng.


²LC
A  1  ₂  ch  cos
Tiniqlik zonasida filtrning so`nish koeffisienti =0, demak ch=1.
<sup>2</sup>LC
A  1  <sub>2</sub>  cos yozish mumkin.
A kattalik –1 dan +1 gacha (=0) o`zgara oladi.
1  1  ^2^LC  1
2

Filtr =0 dan to
2
₀ 
gacha bo`lgan diapozondagi chastotalarni so`ndirmaydi

(=0) o`tkazadi. Bunda faza koeffisienti =0 bo`lganda =0;

2
₀  bo`lganda =; xarakteristik qarshilik


2
  0  Z_СТ 

₀ 
 Z_СТ  0
Z_CT   

Quyi chastota filtrlarining egri chiziqlari.

1
₀
0

P – shakilli filtrning xarakteristikalari () va () qam xuddi 1- va 2- rasmda ko`rsatilgandek bo`ladi:

2
A  1  Y₀Z₀  1  j^C
jL  1 
²LC
2
 cos

Y  j ^C - parallel ulangan sig`imli tarmoqlarning o`tkazuvchanligi,
2 ₂
^{Z0  jL} - ketma-ket ulangan induktiv induktivligining elektrik qarshiligi,

Bular
^{ZC ()} bilan farq qiladi:

1 1
Z_СП   

=0 bo`lganda P shakilli to`rtqutublik qarshiligi
^ZСП
^ bo`ladi, ammo

  ₀  ²

bo`lganda tegishlicha Z<sub>SN</sub>= bo`ladi.

Yuqori chastota filtrlari.

1 ^I1
2C 2C
^I2 2

a) ^U ₁
L ^U ₂
Z_pr=Z_S

1’ 2’


1 ^I₁


v)
^U ₁ 2L
1’ 2’

Tiniqlik zonasi =₀ dan to = gacha bo`lgan chastotalar diapazoida yotgan filtrlar yuqori chastota filtrlari deb ataladi. T-shakilli to`rtqutublikning parametri A quyidagidek aniqlanadi (a – rasm.):

А  1  Z Y
 1 
1 _ 1
 1  ¹ ;

^{1 0} j2C
jL
2²LC

Ammo fazoviy koeffisient:

А  ch  ch( j)  cos

0 dan  gacha o`zgarganligi tufayli:

 1  1 

1


2²LC
 1 bo`ladi.

Demak, filtr
₀ 
¹ (cos  1)
da = (sos=1) gacha bo`lgan diopazaondagi

chastotalarni so`ndirmay o`tkazadi.

Yuqori chastota filtrlarining egri chiziqlari.

4 ,
3
2


()

()

a-rasm.

1 ₀ 

-/2

-

0
b- rasm.
Z_CT   

=0 da Z_CT=-; =₀ da Z_CT=0; = da Z_CT=
(a- rasm.)

P shakilli sxema bo`yicha qam () va () xarakteristikalar mos tushadi:
Z_CT   

=0 da Z_CP=0; =₀da Z_CP=; = da Z_CP=

(b- rasm.)

Polosoviy filtrlar.

L₁ L₁

2 2
_U ₁
1 ^I₁
L₂




()


1 2

4
3
2
1
0

1 2
()
-

1 äàí 2, bunda =0 bo`ladi, o`tkazuvchi filtrlar polosaviy filtrlar deyiladi. Ular aloqa texnikasida, ob’ektlarni distansion boshqarish sistemalarida ishlatiladi. Polosaviy filtr, yuqori chastota filtrlarini va quyi chastota filtrlarini kaskadli ketma- ket ulash yo`li bilan tuziladi. U ”T” shakillik sxema bo`yicha mujassamlantirilishi mumkin. To`rtqutublik doimiysi A ni bir tomonning bo`ylama qarshiligi.

1 
^{ L1} 1 ^

Z₁  Z₂
 j^
_ 2
^ 1
^ 2C ^




2
Y₀  j^ _L
 C₂ ^


bilan aniqlash mumkin:
1 ^{ L1 2} 1 ^{C2 }

A  1  Z₂ Y₀
 1 
 _{ }


2 ^ L₂
L₁C₂

² L₂C_1
 


_C1 

fazoviy koefisient «» ning o`zgarish chastotalari bo`yicha :
-1 cos+1

₀  ¹ 
¹ , bu esa
_U ₂
 U^ ₁ va
_I2
 ^I₁

ekanligini bildiradi va bu

chastotalar filtrning o`tkazish polosasiga kiradi ( <sub>1</sub><<sub>0</sub><<sub>2</sub>)  ÷àñòîòà <sub>0</sub>
÷àñòîòàäàí o`òãàíäà  íèíã èøîðàñè o`çãàðèá «faza to`ntarish» sodir bo`ladi. To`suvchi filtrlar1 dan to 2 gacha diapozondagi chastotalarni to`sish uchun mo`ljallangan. Ular 0 dan 1 gacha va 2 dan  gacha bo`lgan chastotalar uchun
«tiniq» bo`lib, 12 gacha dipozondagi chastotalar uchun so`nish koeffisienti katta (1) qiymatga ega.

Sinov savollari.

1. 
   Polosaviy filtrlar deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   Yuqori chatota filtrlarining ishlash prinsipini tushintiring?
   
3. 
   To`suvchi filtr deb nimaga aytiladi?
   
4. 
   Filtrlarning tutib qolish polosasi deb nimaga aytiladi?