Ta’minot, boshqaruv va h k. ham mavjudligi bilan

Iste’mol  tanlov  omillari  almashtiriladigan  tovarlar  tizimida 

tovarning raqobatdoshligini aniqlab beradi. Tovar va mahsulotlarni 

295 

etadi.  Buning  uchun  yangi  buyumlarni  yaratish  algoritmini  to‘liq 

o‘zgartirish, 

baholarni 

shakllantirishning 

qimmatli 

(boylikli) 

yondashuviga o‘tish kerak. 

Baholarni  qimmatli  shakllantirish  baholarni  shunday 

o‘rnatilishini taqozo etadiki, unga ko‘ra bu narsa XYuSning yuqori 

foyda olishini “baho/xarajatlar” foydali nisbatiga erishish hisobidan 

ta’minlamog‘i  kerak.  Buning  uchun,  eng  avvalo,  tovarga  sotib 

oluvchi  qanday  bahoni  to‘lashga  tayyor  ekanligini  bilmoq  lozim. 

Albatta,  turli  holatlarning  ta’siri  mavjud  bo‘lganligi  uchun  uni 

aniqlash ancha murakkab hisoblanadi. 

Tajribali sotib oluvchilar tovar uchun to‘lashga tayyor bo‘lgan 

haqiqiy summalarini kamdan-kam hollardagina aytadilar. Ayniqsa, 

bu 

xususiyat  bilan 

firmalarni  ta’minlovchi  faoliyat 

bilan 

shug‘ullanuvchilar  alohida  ajralib  turadi.  Agar  o‘zlari  xaridor 

bo‘layotgan 

tegishli 

tovarlar 

baholarining 

o‘zgarib 

turishi 

mumkinligini  tushunsalar,  ular  faqat  kerakli  tovarning  haqiqiy 

bahosini yashiribgina qolmasdan,  balki bu xususida ishlab chiqa-

ruvchini  ongli  ravishda  chalg‘itish  usullarini  ham  qidirib  topishga 

harakat 

qiladilar. 

Bunday 

vaziyatda 

ishlab 

chiqaruvchi 

marketologlarining  iste’molchilar  bilan  aloqalari  asosida  qurilgan 

barcha  urinishlari  uddaburon  ta’minotchilar  tomonidan  ongli 

ravishda  tashlangan  dezinformatsiya  orqali  yo‘qqa  chiqarilishi 

mumkin. 

Shuning  uchun  ham  bunday  vaziyatda  XYuS  ta’minotchisi 

mutaxassisining  asosiy  vazifasi  sotib  oluvchilar  to‘lashga  tayyor 

bo‘lgan  bahoda  katta  miqdordagi  buyurtmalarni  olmaslik  bilan 

belgilanadi.  XYuS  marketologi  va  ta’minotchilarning  o‘ziga  xos 

bo‘lgan  san’ati  sotib  oluvchilardan  tovarning  haqiqiy  bahosini 

o‘zida  iloji  boricha  ko‘proq  aks  ettirishi  mumkin  bo‘lgan  bahoda 

to‘lashga  tayyor  ekanliklariga  erishish  orqali  ifodalanadi.  Bir 

vaqtning o‘zida, firmaning yangi mahsulotini qanday bahoda sotib 

olishga  tayyor  ekanliklari  xususida  sotib  oluvchilarga  murojaat 

qilish  hato  hisoblanadi.  Sotib  oluvchilar  bunday  vaziyatda  yangi 

tovarni yyetarli darajada baholay olmaslikka va uning bahosini iloji 

boricha  pasaytirishga  harakat  qilishlari  tufayli  ularning  yuqoridagi 

savolga  javoblari  salbiy  bo‘lishi  mumkin.  Amaliyotda  sotuvning 

haqiqiy bahosi  marketing tadqiqotlarining  natijalari bilan kamdan-

kam hollardagina bir-biriga mos tushadi.