Ta’limda raqamli texnologiyalar. Darslik. T. E. Delov, G. T

 
Ta’lim tizimidagi SMART texnologiyalar 
Aqlli ta’lim va aqlli texnologiyalar- paydo bo‘lganidan o‘n yil o‘tishiga 
qaramay, ular pedagogik tadqiqot va ta’lim faoliyatida o‘z o‘rnini topa olmaydi. 
"Aqlli" tizimlar, "aqlli" muhitlar va "aqlli" sanoat-bu postindustrial jamiyatning 
tendentsiyalari bo‘lib, ularning kontseptsiyasi ishlab chiqarish va texnologik 
jarayonlarni yangi davrda tashkil etish va boshqarish muammolarini hal qilishga 
imkon beradigan texnologiyalarni ishlab chiqish natijasida paydo bo‘lgan, yuqori 
intellektual darajaga ega. Bu raqamlashtirish, avtonomiya, interaktivlik, masofadan 
boshqarish, murakkab muammolarni hal qilish va boshqalar kabi xususiyatlarga 
bevosita bog‘liq. 
Agar aqlli texnologiyalar rivojlanmasa, aqlli muhitlar ishlay olmaydi. Bu 
asosiy texnologiya aniqrog‘i, har qanday muhit yoki ishlab chiqarishni 
rivojlantirishning asosiy texnologiyasi bo‘lib, ular faoliyatning barcha sohalariga, 
shu jumladan ta’limga ham kirib boradi. 
Microsoft Power Point yoki Adobe Flash dasturlarida tayyorlangan 
multimediali prezentatsiyalar yordamida o‘quv mashg‘ulotlarini o‘tkazish odatiy 
holdir, lekin shuni yodda tutish kerakki, ta’lim sohasiga interaktiv deb nomlangan 

---

89 
yangi texnologiyalar kirib kelmoqda. Bu slayd-shou ko‘rinishidagi taqdimotdan 
qochishga imkon beruvchi interaktiv texnologiyalar. 
SMART Boards, Simpodium interaktiv displeylari kabi interaktiv uskunalar 
yordamida darslar o‘tkazish foydalanuvchi yoki taqdimotchiga gapirganda taqdimot 
yaratish imkonini beradi.
Ushbu interaktiv SMART Boardlarda, maruzachi maxsus marker bilan yozishi, 
o‘quv materialini ko‘rsatishi va ekrandagi tasvirning tepasiga yozma izohlar berishi 
mumkin. O‘zingizning interaktiv doskangizni SMART Board interaktiv doskasida 
yozilgan hamma narsa o‘quvchilarga uzatilishi, magnit tashuvchilarda saqlanishi, 
chop etilishi va yo‘q o‘quvchilarga elektron pochta orqali yuborilishi uchun 
sozlashingiz mumkin. SMART Board interaktiv doskasida ma'ruza paytida 
yaratilgan o‘quv materiali o‘rnatilgan videoregistrator tomonidan yoziladi va uni 
qayta o‘qish mumkin. 
Doskani interaktiv qilish uchun texnologiyalar mavjud. Bu texnologiyalardan 
biri rezistiv sensorlar texnologiyasi, ikkinchisi SMART Technologies DViT 
texnologiyasi. Bu texnologiyalar ekranning burchaklarida joylashgan maxsus 
raqamli videokameralardan foydalanadi. Bundan tashqari, maxsus biriktirma 
yordamida har qanday plazma panelini interaktiv doskaga aylantirish mumkin. 
Shuni ham ta'kidlash kerakki, SMART Boards interaktiv doskasining barcha 
imkoniyatlarini maksimal darajada oshirish uchun maxsus dasturiy ta’minot 
(SMART Notebook, Bridgit, SynhronEyes) kerak. Bu dasturlarning har biri o‘ziga 
xos xususiyatlarga ega. 
SMART Notebook sizga matn va ob'ektlar bilan ishlashda, ma’lumotlarni 
saqlashda va yozilgan matnni bosma matnga aylantirishda yordam beradi. 
Bridgit yordamida siz butun dunyodagi ishtirokchilarga taqdimotlarni tez va 
oson etkazib berishingiz va hujjatingiz haqida fikr olishingiz mumkin. Buning uchun 
oddiy ish stolidagi nutqingizning asosiy nuqtalarini ajratib ko‘rsatish kifoya. Bridgit 
dasturi barcha yozuvlarni real vaqtda boshqa konferentsiya ishtirokchilarining 
ekranlarida aks ettiradi.

---

90 
SynhronEyes dasturi o‘qituvchiga dars davomida o‘quvchilar nima 
qilayotganini kuzatib borishga imkon beradi. Doskada barcha o‘quvchilar 
monitorini ko‘rsatishi, o‘quvchilar monitorini blokirovka qilishi, interaktiv 
doskadan o‘quv materialini, masalan, testni, barcha kompyuterlarga yuborishi 
mumkin. 
Dars davomida talabalar interfaol doskadan foydalanganda, diqqatni jamlash 
yaxshilanadi, o‘quv materiali tezroq o‘zlashtiriladi va natijada har bir o‘quvchining 
ko‘rsatkichi oshadi. 
Ta’lim sohasida yangi texnologiyalarni joriy etish bilimlarni reproduktiv tarzda 
o‘tkazishning eski sxemasidan ta’limning yangi, ijodiy shakliga o‘tishga olib keladi. 
Zamonaviy ta’limning asosiy vazifalaridan biri- o‘quvchilarning bilim olish uchun 
barqaror motivatsiyasini yaratish, ikkinchisi- bu bilimlarni ijodiy echimlar 
yordamida o‘zlashtirishning yangi shakl va vositalarini izlash.