Ta’limda raqamli texnologiyalar. Darslik. T. E. Delov, G. T

Mahalliy tarmoqlarni ulash texnologiyalari 
Mahalliy tarmoqlarda, qoida tariqasida, umumiy ma’lumot uzatish vositasi 
(bitta kanalli) ishlatiladi va asosiy rol fizik va kanal darajasidagi protokollarga 
yuklanadi, chunki bu darajalar mahalliy tarmoqlarning o‘ziga xos xususiyatlarini aks 
ettiradi. 
Tarmoq texnologiyasi
– bu lokal tarmoqni qurish uchun etarli bo‘lgan 
standart protokollar va ularni amalga oshiruvchi dasturiy-texnik vositalarning izchil 
to‘plami. Tarmoq texnologiyalari asosiy texnologiyalar yoki LAN tarmoq 
arxitekturasi deb ataladi. 
Tarmoq texnologiyasi yoki arxitekturasi ma’lumot uzatish vositasi, kabel 
tizimi yoki ma’lumotlarni uzatish vositasiga kirishning topologiyasi va usulini, 
tarmoq ramkalarining formatini, signalni kodlash turini, mahalliy tarmoqdagi 
uzatish tezligini belgilaydi. Zamonaviy mahalliy tarmoqlarda Ethernet, Token-Ring, 
ArcNet, FDDI kabi texnologiyalar yoki tarmoq arxitekturasi keng qo‘llaniladi. 
Tarmoq hubi yoki hub (ingliz tilidan hub- markaz)-
buralgan juft kabelli 
infratuzilma yordamida kompyuterlarni Ethernet tarmog‘iga ulaydigan qurilma. 
Tarmoqli uyalar, shuningdek, qalin yoki ingichka koaksiyal kabellar yordamida 
mavjud tarmoqlarga ulanishi mumkin. Hozirgi vaqtda tarmoq kalitlari 
almashtirilgan. 
Hub (Konsentrator)- tarmoq kartalari malumotlar paketini yuborganda, hub 
uni shundai kuhaytirib beradiki, signalni hamma narsaga qobul qilish mumkin, lekin 
malumotlar paketini aniqlab olish mumkin. 
Qisqa kilib aytganda signalni kuhaytirib yuborish. Bir voqtni o‘ziday faqat 2 
ta tarmoq kartasini ulashi mumkin. Agar bir chta foydalanuvchi bir voqtni o‘ziday 
tarmog‘dan foydalansa tezlik tushib ketganini sezish mumkin. 

---

80 
Konsentrator 
OSI tarmoq modelining birinchi (jismoniy) qatlamida ishlaydi, 
kiruvchi signalni portlarning biridan signalga boshqa barcha (ulangan) portlarga 
uzatadi va shu tariqa tarmoqning bo‘linishi bilan Ethernetga xos bo‘lgan umumiy 
avtobus topologiyasini amalga oshiradi,barcha qurilmalar orasidagi tarmoqli 
kengligi va yarim dupleks rejimda ishlash. To‘qnashuvlar (ya’ni bir vaqtning o‘zida 
ikki yoki undan ortiq qurilmaning uzatishni boshlashga urinishi) xuddi boshqa 
tarmoqlarda chekilgan tarmoqqa o‘xshab amalga oshiriladi- qurilmalar o‘z-o‘zidan 
uzatishni to‘xtatadi va tasodifiy vaqtdan keyin urinishni davom ettiradi, markaz 
qurilmalarni bitta to‘qnashuv domenida birlashtiradi.