Ta’limda raqamli texnologiyalar. Darslik. T. E. Delov, G. T

Shaffofliklar (kod qo‘llanmalari)
- barglardagi tasvirlar- bosma va fotografik 
usulda bajarilgan yoki printerda, nusxa ko‘chirgichda bosilgan issiqqa chidamli 
shaffof plyonka.

Shaffoflik bitta ramkadan yoki shaffof plyonka ustiga o‘rnatilgan 2-6 ta ketma-
ket ramkadan yoki ramkadan bo‘lishi mumkin. Seriyalarni uch turga bo‘lish 
mumkin: ba'zilari qoplama usuli bilan, boshqalari olib tashlash usuli bilan, 
uchinchisi esa joy almashish (yig‘ish) usuli bilan namoyish qilish uchun 
mo‘ljallangan.

---

39 
 
Bir-birining ustiga o‘ralgan shaffoflar sizga o‘rganilayotgan hodisani ishlab 
chiqishda aks ettirishga va uning tarkibiy qismlaridan ekranda butun tasvirni 
yaratishga imkon beradi. Bannerlarni ketma-ket olib tashlash uchun ba'zi qismlarni 
ajratib ko‘rsatish. 
O‘zgartirish usuli yoki to‘ldirish- 
bannerda murakkab diagramma yoki 
chizilgan rasm mavjud bo‘lsa, o‘qituvchi diqqatni qaratmaslik uchun tiniq pardalar 
bilan tafsilotlarni yopadi, so‘ngra asta-sekin boshqa elementlarni ochadi va 
ko‘rsatadi.
Shaffof plyonkadan foydalanish o‘qituvchiga doska bilan emas, balki bevosita 
tomoshabinlar bilan ishlash imkonini beradi. Tinglovchilar oldida turib, mavzuni 
tushuntiradi, mavzuni tushuntirish vaqtida kerakli eskizlarni, eslatmalarni tuzadi.
Polietilen, lavsan yoki laminatsiyalash uchun plyonkada tayyorlanadigan uy 
qurilishi shaffoflaridan ham foydalanishingiz mumkin. Birinchidan, tayyorlangan 
ma’lumotlarni rangli printerda chop eting va laminatsiya qiling. Dars paytida siz 
xavfsiz tarzda, lekin shikastlanishdan qo‘rqmasdan, rasmning ustidagi flomaster, 
marker va boshqalar yordamida kerakli sxemalarni kiritishingiz mumkin. 
Tayyorlangan model tep proektor sahnasiga o‘rnatiladi va uning displeyi 
ekranda paydo bo‘ladi. 
Epiobektlar
– tasvirlar (matnlar, fotosuratlar, chizmalar, reproduktsiyalar va 
h.k). Ular qora yoki oq yoki rangli bo‘lishi mumkin. Proektsiya qilinayotgan ob'ekt 
qanchalik engil va kontrastli bo‘lsa, ekrandagi tasvir shunchalik yaxshi bo‘ladi. 
Epiproektsiyaning muhim kamchiligi- bu tasvirning ekranda past darajada 
yoritilishi. Shu sababli, binolarni qorong‘ilashga bo‘lgan talablar oshib bormoqda, 
faqat kichik auditoriya uchun epiproyeksiyadan foydalanish mumkin. [17] 
Epiprojeksiyon maktabgacha ta’lim muassasalari, maktablar va litseylarda 
keng qo‘llanildi. Epiprojeksiyon odatda slayd bilan birgalikda ishlatiladi. 
Epiprojeksiyon sizni yuqori sifatli rangli tasvirni olishingiz mumkinligi bilan o‘ziga 
jalb qiladi. Siz stereoskopik effektni ham ko‘rishingiz mumkin, bu ob'ektlarning 
hajmi va ko‘lamini sezadi, bu esa kichik rasmni batafsil ko‘rib chiqish imkonini 
beradi. 

---

40