Таълим вазирлиги Ўзбекистон Республикаси

1.3-расм. Ходимнинг меҳнат салоҳиятини белгиловчи омиллар тузилмаси.

Ходимнинг салоҳиятларини ажратишнинг зарурати шундаки, биринчидан, меҳнат унумдорлиги кўп жиҳатдан бошқарув механизми бошқача бўлган психофизиологик, малакавий ва шахсий салоҳиятни ривожлантиришда ўзаро мувофиқлаштириш даражасига боғлиқ; иккинчидан, бошқарув фаолияти учун ходимнинг салоҳият захираларидан тўлиқ фойдаланишга таъсир кўрсатадиган ўзаро боғлиқ чоралар тизимини ишлаб чиқиш керак бўлади. Шундай қилиб, тадқиқотлар шуни кўрсатадики, бир хил турдаги фаолиятда ишчиларнинг ишидаги фарқлар ўртача 40-60% ни ташкил қилади, ушбу фарқлар турли малака ва иш стажи ва меҳнатга муносабатдаги тафовутлар билан боғлиқ.
Жамоанинг меҳнат салоҳияти қуйидагича белгиланади: биринчидан, саноат, минтақа, умуман жамият билан боғлиқ амалга оширишнинг ташқи шароитлари; иккинчидан, жамоанинг меҳнат қобилиятини қайта тиклаш ҳолати.
Жамоанинг меҳнат салоҳиятини шакллантиришга таъсир қилувчи омилларнинг фарқланиши 1.4-расмда акс эттирилган.

Меҳнат салоҳиятини шакллантиришга таъсир қилувчи омиллар

Ижтимоий-иқтисодий:
-аҳолини такрор ишлаб чиқариш
-малакали ишчи кучи тайёрлаш
-ишчи кучини тақсимлаш
-тармоқлар ва минтақалар бўйича
-меҳнат қонунчилиги
-ва ишчи кучдан фойдаланиш


Ҳудудий
-табиий-иқлим шартлари
-меҳнат ресруслраи ва иш ўринлари мувозанатланганлиги
-ижтимоий-маиши инфратузилма
-аҳоли ҳаракатчанлиги


Индивидуал:
-ижтимоий хусусиятлар: жинси, ёши, малакаси ва ҳ.к.
-психологик хусусиятлар
-шахснинг одоб-ахлоқ хислатлари


Тармоқ (корхона даражаси)
-меҳнатни ташкил қилиш
-меҳнатни меъёрлаштириш
-меҳнатни рағбатлантириш
-жамоада психологик муҳит
-меҳнат шароитлари ва мазмуни