Ta’lim vazirligi

Extimolning klassik ta’rifining cheklanganlig

Extimolning “klassik” ta’rifida sinashning elementar natijalari soni chekli deb faraz qilinadi. Amalyotda esa mumkin bo;lgan natijalari soni cheksiz bo’lgan sinashlar ancha ko’p uchrab turadi. Bunday hollarda klasssik ta’rifini qo’llab bo’lmaydi.Shu xolning o’zi xam klassik ta’rifini cheklanganligini ko’rsatadi. To’g’ri, bu kamchilikni extimol ta’rifini tegishlicha umumlashtirish yo’li bilan bartaraf qilish mumkin.

Klassik ta’rifining eng bo’sh tomoni shundaki ko’pincha sinash natijasini elementar xodisalar to’plami sifatida tasvirlab bo’lmaydi. Elementar xodisalarni teng imkoniyatli deb xisoblashga asos bo’la oladigan shartlarni ko’rsatish esa undan ham qiyin. Odatda elementar natijalarning teng imkoniyatliligi haqida simmetriyaga asoslanib xulosa chiqariladi. Masalan, soqqa tashlashda bunday hol soqqamuntazam ko’p yoqli (kub) bo’lganda bo’ladi. Ammo simmetriklilik mulohazalariga asoslanish mumkin bo'lgan masalalar amaliyotda juda kam uchraydi. Shu sababli klassik ta’rif bilan bir qatorda ҳodisaning extimoli sifatida nisbiy chastota yoki unga yaqin sonni olib, statistik ta’rifdan ham foydalaniladi. Masalan, agar yetarlicha katta sondagi sinashlar natijasida nisbiy chastota 0,4 songa juda yaqinligi aniqlangan bo'lsa, u holda bu sonni hodisaning extimoli sifatida olish mumkin.