3 . Axborot kommunikatsion texnologoyilarning boshqarish xizmatida foydalanishning me’yoriy huquqiy asoslari.
Kommunikatsion texnologoyilarda marketing xizmatlaridan foydalanish kata ahamiyatga egadir, shu o`rinda O’zbekistonRespublikasi «Ахbоrоtlаshtirish to`g`risida»gi qonunining 3-moddasiga muvofiq axborotlashtirishga quyidagicha ta`rif berilgan - yuridik va jismoniy shaxslarning axborotga bo‘lgan eіtiyojlarini qondirish uchun axborot resurslari, axborot texnologiyalari hamda axborot tizimlaridan foydalangan іolda sharoit yaratishning tashkiliy ijtimoiy-iqtisodiy va ilmiy-texnikaviy jarayoni; axborot resursi - axborot tizimi tarkibidagi elektron
shakldagi axborot, ma’lumotlar banki, ma’lumotlar bazasi; axborot resurslarining yoki axborot tizimlarining mulkdori - axborot resurslariga yoki axborot tizimlariga egalik qiluvchi, ulardan foydalanuvchi va ularni tasarruf
etuvchi yuridik yoki jismoniy shaxs;
axborot resurslarining yoki axborot tizimlarining egasi - qonun bilan yoki axborot resurslarining, axborot tizimlarining mulkdori tomonidan belgilangan huquqlar doirasida axborot resurslariga yohud axborot tizimlariga egalik qiluvchi, ulardan foydalanuvchi va ularni tasarruf etuvchi yuridik yoki jismoniy shaxs; axborot texnologiyasi - axborotni to‘plash, saqlash, izlash, unga ishlov berish va uni tarqatish uchun foydalaniladigan jami uslublar, qurilmalar, usullar va
jarayonlar;
axborot tizimi - axborotni to‘plash, saqlash, izlash, unga ishlov berish hamda undan foydalanish imkonini beradigan, tashkiliy jihatdan tartibga solingan jami axborot resurslari, axborot texnologiyalar va aloqa vositalari.”13 “1992 yil 8 dekabrda Axborotlashtirish bo’yicha Bosh boshqarma tuzildi.
Vazirlar Mahkamasining 1994-yil 2 dekabrdagi farmoyishi bilan O’zbekiston Respublikasi Axborotlashtirish konsepsiyasi ma’qullandi.Axbortlashtrish konsepsiyasi uchta asosiy maqsadga yo’naltirilgan:
Zamonaviy axborot texnologiyalarni rivojlantirish ,dsavaltning barcha sub’ektlari uchun axborot xizmatlarini kengaytirish;
Iqtisodiy va ijtimoiy sohalarda axborot tizimlari shakllanishiga ko’maklashish;
Mamlakatni jahon axborot tizimlari va tarmoqlariga ulash.
Jumaladan ,2002-yil 6 iyunda “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot –kommunikatsiya texnologiyalarni joriy etish to’g’riisda “gi qarori qabul qilindi.2002-yil 12 dekabrda “Axborot erkinligi prinsiplari va kafolatlari tog’riisda”gi qonun qabul qilindi.”14 O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2001 yil 25 maydagi 230-sonli “2001-2005 yillarda kompyuter va axborot texnologiyalarini rivojlantirish, “Internet”ning xalqaro axborot tizimlariga keng kirib borishini ta’minlash dasturini ishlab chiqishni tashkil etish chora-tadbirlari to’g’risida” qaroriga muvofiqbir qator ishlar olib borilmoqda. Iqtisodiy rivojlanish oqibatida O’zbekiston xalqaro iqtisodiyot tizimida tobora o’z mavqe’ini mustahkamlab bormoqda. Bu esa o’z navbatida elektron tijorat infratuzilmasini takomillashtirish, uning jahon bozorida kuchli raqobatchi sifatida paydo bo’lishini ta’minlash zaruriyatini keltirib chiqaradi. Yuqoridagi holatlar inobatga olingan holda elektron tijoratning asosini , ya’ni huquqiy bazasini takomillashtirish bo’yicha bir qancha sezilarli ishlar amalga oshirildi. 2004 yil 29 aprelda N613-II “Elektron tijorat” to’g’risida O’zbekiston Respublikasi qonuni, 2007 yil 30 noyabrda Vazirlar Mahkamasining №21 “Elektron tijoratni rivojlantirish” tog’risidagi va 2007 yil 12 iyunda “Elektron tijorat tizimini amalda qo’llashda to’lov tizimini takomillashtirish” tog’risidagi qarorlar qabul qilindi. Bundan tashqari Respublikada elektron tijoratni rivojlantirish maqsadida “Ekarmon” loyihasi ishlab chiqildi va u samarali tarzda amaliyotga joriy qilinmoqda. Axborotlashtririshni jahon standartlariga qaraydigan bo’lsak:”Xalqaro telekommunikatsiya ittifoqi — BMTning ixtisoslashtirilgan muassasasi hisoblanadi. O‘zbekiston aloqa ma'muriyati XTI faoliyatida faol ishtirok etib, uning standartlarini O‘zbekistonda targ‘ib qilish va keng qo‘llash bo‘yicha choralar ko‘rib kelmoqda. O‘zbekiston Respublikasi aloqa ma'muriyati tomonidan XTI TSBBA-12 va XTBBA-12ga bir qator dolzarb takliflar tayyorlanapti.
Xalqaro elektraloqa bo‘yicha Butunjahon anjumani (XTSBBA-12)da XTI qabul qilgan to‘rtta kelishuvlardan biri bo‘lgan Xalqaro elektraloqa Reglamenti qayta ko‘rib chiqiladi (qolgan uchta hujjat: Ustav, Konvensiya va Radioaloqa reglamenti).”15Telekommunikatsiyalarni standartlashtirish bo‘yicha Butunjahon assambleasi (TSBBA-12) — har to‘rt yilda doimiy ravishda o‘tkaziladigan tadbir bo‘lib, Elektraloqani standartlashtirish Sektorining (XTI-T) navbatdagi tadqiqot davrida ishlar hajmi va tarkibini belgilaydi.
