Таълим вазирлиги

8-масала. Банк қуйидаги шартларда муддатли депозитга омонатлар 

---

269 
қабул қилади: фоиз ставкаси 35 кун муддатга — 45%, 65 кун муддатга — 
48%, 90 кун муддатга — 50%. Кўрсатилган муддатда мижознинг 10 млн сўм 
қуйилмасига даромадини ҳисоблаб чиқинг. Йил кабиса эмас. 
9-масала. Фирма тижорат банкига шу йилнинг 9 ноябридан 21 
ноябригача 28 млн сўм маблағ киритди. “Талаб қилиб олинадиган” 
қўйилмага йиллик 36% ҳисобланади. Фоизлар йилдаги тахминий кунлар сони 
билан оддий. Киритилган маблағга олинадиган даромадни аниқланг. 
10-масала. Мижоз банкка шу йилнинг 14 февралидан 23 июлигача 
бўлган муддатга 14 млн сўм киритган (йил кабиса эмас). “Талаб қилиб 
олинадиган” қўйилмага банк йиллик 84% ҳисоблайди. Қуйидагилар бўйича 
ҳисоб-китобда оширилган суммани аниқланг: 
а) аниқ кунлар сони билан аниқ фоизлар; 
б) 360 га тенг деб қабул қилинган йилдаги кунлар ва аниқ кунлар 
сонидан келиб чиқиб; 
в) ойда 30 кун ва йилда 360 кун эканлигидан келиб чиқиб. 
11-масала. Омонатчи банкка йиллик 5% остида 6.06. дан 17.09. гача 
2000 сўм киритди. 17.09.да қўйилма ҳажмини аниқланг. 
10-МАВЗУ: КРЕДИТ РИСКЛАРИНИ БОШҚАРИШ 
РЕЖА: 
1. Кредит риски ва унга таъсир этувчи омиллар. 
2. Кредит рискларини таҳлил қилиш ва бошқариш. 
 
Кредит риски деб, қарз олувчи томонидан кредит шартномаси 
шартларинингбажарилмаслиги яъни кредит суммасининг (қисман ғки тўлиқ) 
ва у бўйича фоизларнингшартномада кўрсатилган муддатларда тўланмаслиги 
тушунилади. Шунинг учун кредитрискларини аниқлаш ва бошқариш ҳар 

---

270 
қандай тижорат банкнинг ривожланиш ва тараққий етишмақсадига еришиш 
учун ишлатиладиган кураш усулларининг ажралмас қисми ҳисобланади. 
Кредит рискларининг банклар учун долзарб муаммолиги шундаки, 
кредит риски мавжуд бўлган ҳолда кредитор(банк)да қарз олувчи томонидан 
кредит шартномашартларини, унинг ўз мажбуриятларини белгиланган вақтда 
бажара олиш имкониятигаишончсизлик ҳосил бўлади. Маълумки, банк 
амалиғтида фойда берилган кредитлар бўйича олинадиган фоизлардан 
ташкил топади. Қарз олувчи томонидан олинган кредитларбўйича фоиз 
ставкасининг 
ёки 
кредитнинг 
асосий 
суммасининг 
ўз 
вақтида 
тўланмаслиги,ёки умуман тўланмаслиги банк фойдасининг камайиши 
оқибатида банкнинг келажакдаги маблағлари салмоғининг тушиб кетишига 
олиб келади. Шунинг учун кредиторлар улар берган маблағларнинг қайтиши 
билан боғлиқ рискларни камайтиришга ҳаракат қиладилар. 
Қарз олувчи фаолиятида мавжуд рисклар даражасини кредитор кредит 
бергунга қадар, кейинчалик кредит бергандан кейин, ундан фойдаланиш 
давомида аниқлаш мумкин. 
Рискни минималлаштириш мақсадида кредитор кредит беришдан 
олдин рискни аниқлашга ҳаракат қилади.