Таълим вазирлиги тошкент молия институти

Истеъмолчи ортиқчалиги (ютуғи) – истеъмолчи товарлар учун тўлаши мумкин бўлган нархлар билан товарларга бозорда ҳақиқий тўланган нархлар айирмаларининг йиғиндиси.
Иш ҳақи (wаге рате) – фойдаланилган меҳнат учун берилган пул миқдори ёки нарх.
Ишлаб чиқариш (продуcт) - ишлаб чиқариш омилларидан фойдаланган ҳолда маҳсулот яратиш жараёнини ёки ишлаб чиқариш омилларини тайёр маҳсулотга айлантириш жараёни.
Ишлаб чиқариш имкониятлари чизиғи – мавжуд бўлган ишлаб чиқариш ресурсларидан тўлиқ ва самарали фойдаланиш орқали ишлаб чиқариладиган товарлар комбинасиясини ифодаловчи чизиқ.
Ишлаб чиқариш имкониятлари чизиғи – мавжуд технологияда капитал ва меҳнатдан тўлиқ фойдаланган ҳолда иккита товар комбинасияларини максимал даражада ишлаб чиқаришни ифодалайдиган чизиқ.
Ишлаб чиқариш омиллари чекланган бўлиб, уларга меҳнат (лабоур), капитал (сапитал), материаллар (хом ашё, бутловчи қисмлар, електр енергияси, газ, сув ва ҳоказо), ер (ланд).
Ишлаб чиқариш функцияси – ишлаб чиқарилган маҳсулот миқдори билан шу маҳсулотни ишлаб чиқаришдаги сарфланган ишлаб чиқариш омиллари миқдори ўртасидаги боғлиқликни ифодаловчи функция.
Ишлаб чиқариш шартномалари чизиғи – ресурсларни Парето самарали жойлаштириш чизиғи бўлиб, бунда қуйидаги шарт бажарилади:
Ишлаб чиқарувчи мувозанати ёки максимал маҳсулот ишлаб чиқариш учун оптимал сарфланадиган меҳнат ва капитал миқдорини аниқлаш шарти - ишлаб чиқаришнинг шудай ҳолатики бунда ҳар қандай омил учун сарфланган бир бирлик пул миқдори бир хил миқдордаги маҳсулот ишлаб чиқаришни таъминлайди.
Ишлаб чиқарувчи ортиқчалиги (ютуғи) – товарларниг ҳақиқий нархларидан чекли (бир бирлик қўшимча товар ишлаб чиқаришга кетган) ҳаражатларни айирмалари йиғиндисига тенг.
Ишчининг нафлилигини максималлаштириш шарти (утилитй махимизатион руле) – бўш вақтни даромад билан чекли алмаштириш нормасини иш ҳақига тенглиги .
Капитал – узоқ муддатли оралиқда маҳсулот ишлаб чиқариш учун фойдаланиладиган ресурс.
Капитални меҳнат билан чекли технологик алмаштириш нормаси иккала ишлаб чиқариладиган А ва В товарлар учун бир хил бўлиб, улар меҳнат нархини капитал нархи нисбатига тенг.