Таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

 
 
 

---

13 
4. Жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи бўйича солиқ ставкаларининг 
табақаланиши ва солиқдан белгиланган имтиёзларнинг амалдаги холатини тахлили. 
Ўзбекистонда эришилаётган иқтисодий ўсиш кўп жиҳатдан иқтисодиётда солиқ юкини 
пасайтиришга қаратилган ва изчил амалга оширилаётган сиёсат билан боғлиқ. Мамлакатимизда 
бюджет ва солиқ тизимини такомиллаштириш иқтисодий ислоҳотлар ва давлат иқтисодий 
сиёсатининг асосий масалаларидан бири ҳисобланади. Зеро, изчил солиқ-бюджет сиёсатининг 
амалга оширилиши, солиқ юкини камайтириш билан боғлиқ чора-тадбирларнинг ишлаб чиқилиши 
солиқ тўловчилар учун ишлаб чиқаришни кенгайтиришга шароит яратилиши, ишлаб топилган ва 
уларнинг ўзларида қолдирилаётган маблағларнинг реинвестиция қилиниши оқибатида қўшимча 
солиқ объектининг пайдо бўлиши ҳисобидан нафақат бюджетдаги йўқотишлар ўрнининг 
қопланиши, балки солиқ тўловчиларнинг қўшимча даромадларга эга бўлиб, ишлаб чиқариш 
имкониятининг ошишига олиб келади.
Мамлакатимизда ишлаб чиқаришнинг юқори ўсиш суръатларини таъминлаш, тадбиркорлик 
фаолиятини рағбатлантириш, аҳолининг реал даромадларини ва истеъмол талабларини оширишда 
солиқ юкини камайтириш чораларининг мунтазам равишда кенг қўлланилаётгани ўз 
натижаларини бермоқда. 
Солиқ тизимидаги ислоҳатларнинг энг эътиборли жиҳатларидан бири жисмоний 
шахсларнинг меҳнат
 
ҳақидан тўланадиган солиқ ставкаларининг мунтазам равишда пасайтирилиб 
боришидир. 
1998-1999 йилларда жисмоний шахслар даромадларидан солиқ беш поғонали 15%, 25%, 
35%, 40% ва 45% шкала бўйича олинган бўлса, 2001-2009 йиллардан бошлаб учта поғонали шкала 
бўйича ундирилади. 2008 йилдан жисмоний шахсларнинг даромадларига солинадиган солиқ 
ставкалари қуйи ставка 13%, ўрта ставка 18% ва юқори ставка 25% гача белгиланди.
 
2000 йилда жисмоний шахслар даромадларидан солиқ тўрт поғонали 15%, 25%, 36% ва 40% 
шкала бўйича олинган бўлса, 2001 йилдан бошлаб учта поғонали шкалага ўтилди. Бунда энг паст 
ставка 2000 йилга солиштирилганда 15 фоиздан 12 фоизгача, ўртача ставка 25% дан 17% гача, 
юқори ставка эса 40% дан 22% гача пасайтирилди