|
Домен номини танлаш
Барча Интернет ресурсларига мурожаат фойдаланувчилар
нуқтаи назаридан осон ва очиқ бўлиши учун Интернет Тармоғида
домен номлар тизими (Domain Name System, DNS) ишлаб туради. У
ҳар қандай ресурс ўзига бириктирилган IP-манзилдан ташқари осон
эсда сақланувчи домен номига эга бўлиши учун мўлжалланган.
Домен номлари хизмати IP-адресни компьютернинг домен номи
билан боғлаши кўзда тутилган.
Домен номини танлашда унинг мансублик масаласи муҳим
аҳамият касб этади. Ташкилий нуқтаи назардан энг содда усул
215
Интернет провайдери жойлашган ҳудудда тақдим этувчи домен
номидан фойдаланиш ҳисобланади. Бу ном қуйидаги кўринишга эга
бўлиши мумкин: компания_номи.домен_номи_таъминотчи.uz. бироқ
бундай номлаш бир қатор камчиликларга эга бўлиб, улардан
асосийси шундаки, фирма таъминотчига «боғланиб» қолади ва
провайдерни алмаштирган ҳолда унинг сайтдаги жойлашуви ва
номини ҳам ўзгартириш талаб қилинади, бу эса аввалги домен
номини реклама қилишга сарфланган маблағларни йўқотиш ва янги
реклама кампанияси ўтказиш учун қўшимча маблағлар сарфлашга
олиб келади.
Ўз домен номини рўйхатга олиш сафи эгаси учун энг фойдали
бўлишининг бошқа сабабларини келтириб ўтамиз:
сайт манзилининг осон эсда қолишини яхшилаш — агар сайт
номи қисқа ва осон айтиладиган бўлса, потенциал мижоз унинг
номини рекламада ѐки ташриф қоғозида кўриб қолганда ҳеч қандай
қийинчиликларсиз эсда сақлаб қолади;
Тармоқда осон излаш — web-сайт манзилининг компания
номи билан бир хил бўлиши компанияни Интернетда илгари суришга
жуда катта ѐрдам беради. Агар фойдаланувчи фирманинг номини
билса, унинг сайтини излаб топиш учун биринчи бўлиб қилинадиган
нарса www.компания_номи.com, www. компания_номи.ru, ѐки
www.компания_номи.uz деб ѐзишдир. Агар бундай домен топилмаса,
эҳтимол, фойдаланувчи компания сайтини бошқа йўллар билан
қидиришга эриниши ва шу тариқа компания потенциал мижозни
йўқотиши мумкин. Агар бундан домен номидан рақобатчилар ѐки
бошқа компаниялар фойдаланса янада ѐмон. Айнан шу сабабли агар
маблағ етарли бўлса компания ўз номига мос келувчи бир нечта
домен номларини рўйхатга олиб қўйиш мақсадга мувофиқ;
Компания имижини мустаҳкамлаш — компания сайтининг ўз
домен номи йўқлиги кўп ҳолларда серверга ташриф буюрувчилар
компаниянинг домен номини рўйхатга олиш учун маблағи
етишмаслиги ѐки Интернет орқали бизнес юритишга жиддий
ѐндашмаслиги ҳақида ўйлашига мажбур қилади;
компаниянинг барча ходимларига аҳамиятли электрон почта
манзиллари бериш — компания_номи.uz домен номини рўйхатга
олгач, почта сервери очиш ва компаниянинг ҳар бир ходимига,
ходим_номи@компания_номи.uz туридаги почта манзили бериш
мумкин. Бундай почта манзиллари ахборот беради ва осон эсда
сақлаб қолинади.
216
Самарали фойдаланиш учун домен номи бир қатор шартларга
жавоб бериши лозим:
осон эсда сақлаб қолиш;
қисқа бўлиш;
фойдаланувчиларнинг хатога йўл қўймасликлари учун осон
ѐзилиш;
осон айтилиш;
компания номидан иборат бўлиш ѐки унинг фаолият соҳаси,
асосий маҳсулоти ѐки хизматини англатиш.
Бу шартларнинг ҳаммасини бажаришнинг уддасидан доим ҳам
чиқилавермайди, шунинг учун бизнес юритиш учун муҳим бўлган
асосий жиҳатларга эътибор қаратиш кифоя. Бошқа томондан, буни
амалга ошириш учун бир вақтнинг ўзида бир нечта номни рўйхатга
олишга ҳаракат қилиб кўриш мумкин.
Бизнес бевосита Ўзбекистон билан боғлиқ бўлган ҳолларда
доменни uz. ҳудудида рўйхатга олиш мақсадга мувофиқдир. Бу
бизнеснинг олдиндан мазкур ҳудудга боғлиқлигини билдиради ва
бундай сайт рус ва ўзбек тилларидаги қидирув тизимларида ҳеч
қандай тўсиқларсиз индексацияланади. Бундан ташқари, uz. ҳудудида
бўш турган домен номларини танлаш com, org ѐки net халқаро
ҳудудларига нисбатан анча осон кечади. Ҳозирги пайтда biz ва info
халқаро ҳудудларида доменни рўйхатдан ўтказиш имконияти ҳам
мавжуд.
Интернетнинг ўзбек қисмида домен номлари, одатда қуйидаги
усулларнинг бири ѐрдамида шакллантирилади:
инглиз харфларида компания ѐки сервер номи ѐзилади.
Албатта, сайт номи лотин алфавитида ҳам бир хил ѐзилиши мақсадга
мувофиқ. Агар у жуда узун ѐки мураккаб бўлса, лотин алифбосида
бир хил ифодаланмаса, қўшимча равишда қисқартирилган номни ҳам
рўйхатдан ўтказиш лозим;
инглиз харфларида компания номи ѐки интернет-лойиҳа
йўналиши билан боғлиқ тушунча ѐки предметнинг номи ѐзилади. Бу
ҳолатда жуда осон ва энг кўп қўлланувчи инглиз сўзларидан
фойдаланиш мақсадга мувофиқ. Масалан, www.books.uz китоб
дўкони манзилини ҳеч қандай хатоларсиз Интернетдан фойдаланувчи
исталган китобхон ѐза олади.
www.register.com (com, org, net ва edu доменлари учун) ва
www.ripn.net/nic/whois/ (.ru ҳудуди учун) манзиллари орқали у ѐки бу
номнинг рўйхатдан ўтказилганлигини текшириб кўриш мумкин. Агар
217
бу ном рўйхатга олинган бўлса, унга эга бўлган шахс ѐки ташкилотни
топиш ва ундан бу номни сотиб олишга ҳаракат қилиб кўриш
мумкин.
Do'stlaringiz bilan baham: |
