Таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти «Менежмент ва статистика» кафедраси

Маҳсулотларнинг сифатини бошқариш ва назоратнинг статистик методлари.

Объектив омиллар		Субъектив омиллар
Конструкция ишлаб чикариш даражаси Назорат воситаси ва б.		Профессионаллик маҳорати. Шахсий манфаатдорлик

Сифатга таъсир этувчи омиллар Маҳсулот сифатига бевосита таъсир килувчи		Рағбатлантирувчи омиллар
Хом-ашё, материаллар, маҳсулот конструкцияси, технологик жараёнлар сифати		Ишлаб чиқаришнинг ва ижтимоий ва иқтисодий мувофиқлиқлиги ва самарадорлиги. Моддий манфаатдорлик ва б.

Сифатнинг сақланишини таъминловчи

Ўраш, жойлаш, сақлаш шартлари, ташиш, сотиш, эксплуатация қилиш

1.8.-расм. Маҳсулотни тайёрлашнинг умумий схемаси.

ТВ талабларига стандартга зиддиятда бўлган қўшимчаларга йўл қўйилмайди. ТВ ўз-ўзидан бўлажак маҳсулотнинг техник даражасини гаровга қўяди. Маҳсулотнинг муҳим турларини тайёрлашда ТВ сифат кўрсаткичини, мувофиқ перспектив даражани, яъни сифат даражасини, дунё бозоридаги энг яхши аналогик сифатни аниклаши керак. Берилган маълумотларга кўра "сифат заҳираси" маҳсулотни ишлаб чиқаришга чиқиш вақтигача уни мувофиқ энг яхши йўл билан бир неча йил ўрин эгаллаб туришини таъминлаш билан, маҳсулотни ўрганишга имкон беради.

ТВ бозорнинг бўлажак моллари маркетинг методларини олдиндан ўрганган бўлиши зарурдир. ¢арб фирмаларида кўп ҳолларда маркетинг сарф-харажатлари янги маҳсулотни ишлаб чиқаришга тайёрлашга сарфланган ҳамма харажатларнинг кўпроқ ярмини ташкил қилади.
Ишлаб чиқариш ҳақида қабул қилинган қарор ва бажарилган ишни баҳолашни қабул қилиш комиссияси, яъни буюртмачи вакили, тайёрловчи ва ишлаб чиқарувчилардан иборат бўлган комиссия ўтказади. Комиссия раҳбари қилиб буюртмачи тайинланади, у йўқ бўлган ҳолда асосий ҳаридор бўлиши керак. Тақдим қилинган материалларни кўриб чиқиш натижасида комиссия қуйидаги актни тузади:
- ишлаб чиқарилган маҳсулотга қўйилган талаб ва маҳсулотни ишлаб чиқариш ҳақидаги тавсияга мувофиқ кўрсатма;
- маҳсулотнинг техник даражасини баҳолаш натижалари;
- серия (серияли ёки кўплаб ишлаб чиқариш)ли ишлаб чиқариш ёки унинг ҳажми ҳақидаги тавсия;
- маҳсулотларнинг кам – кўстини ишлаш ҳақида таклиф ва мулоҳазалар (агар зарур бўлса);

• 
  эталон намунасини тасдиқлаш.
  

Эталон - намун асосида ишлаб чиқарилган маҳсулотни ишлаб чиқаришга қўйиш, ишлаб чиқариш ва сақлашда тасвирий-эстетик кўрсаткичлари бўйича ишлаб чиқарувчида маҳсулот ёки товарлар партиясининг сифатига даъво ва рекламацияларнинг олдини олиш мақсадида таққослаш учун сақланади.
Актнинг тасдиқланиши қабул қилиш комиссиясининг тасдиқлаган қарорини тайёрлаш тамомланганлигини, ТВ ҳаракати тўҳтатилганлигини ва маҳсулотни ишлаб чиқаришга рухсат берилганлигини билдриради.
Олувчи корхона маҳсулотлар партияси таркибида эталон – намуна нусхасини кириш назоратини амалга ошириш учун берилишини талаб қилиши мумкин.
Нусха ёрлиғи тасвирий – техник кенгаш ёки бошқа шахс томонидан эталон нусха мувофиқлиги ҳақида ёзма ҳолатда тасдиқланган бўлиши керак.
1.9- расмда лойихалаш соҳасидаги мутахассисларнинг ишини тушуниш учун калит вазифасини бажарувчи, маҳсулотларни лойихалаш жараёни схемаси мисол сифатида келтирилган.