Таълим вазирлиги низомов Шухрат Рашидович

1.3-жадвал.
Ора ѐпма, том ѐпма ва том қопламасининг техник ҳолати [3]

Конструкция турлари	Элементларнинг эгилиши
	ҚМҚ	Жорий таъмир	Капитал таъмир	Авария ҳолати
Том ѐпма панжаралари	1/150	1/150-1/100	1/150-1/75	1/50
Стропила оѐқлари	1/200	1/200-1/150	1/150-1/100	1/60
Ёпма тўсинлари (прогонлар)	1/200	1/200-1/150	1/150-1/100	1/75
Қаватлараро ѐпма тўсинлари	1/250	1/250-1/150	1/150-1/100	1/100
Чордоқ ѐпма ва том	1/200	1/200-1/150	1/150-1/100	1/100
ѐпмаларининг тўсинлари
Болтли бирикмали йиғма аркалар (оралиқнинг ¼ қисми учун)	-	1/250-1/150	1/200-1/150	1/100
Фермалар	1/300	1/300-1/200	1/200-1/175	1/150
Елимланган тўсинлар	1/300	1/300-1/250	1/250-1/200	1/175
Юпқа деворли қобиқлар, сводлар	1/200	1/200-1/150	1/150-1/100	1/100
Бирикмалардаги деформациялар, мм	1 гача	1,5-2	2-3	3-4

2. 
   Бино конструкцияларининг деформациясини аниқлаш
   

Текширув натижасида аниқланган деформациялар қуйидаги бўлиши мумкин:

1. 
   Умумий- конструкция ва иншоотларнинг силжиш ва деформацияланишининг тўла бўлиши кузатилади;
   
2. 
   Маҳаллий- силжиш, солқилик, буралиш бир конструкциянинг, бирикув тугунларида ва бошқаларда юз беради.
   

Бино ва иншоотлардаги умумий деформациянинг содир бўлишининг асосий сабаби заминнинг нотекис чўкишидир. Заминнинг ҳаддан ташқари силжиши, лойиҳалаш жараѐнида унинг юк кўтариш қобилиятини аниқлашда хатоликка йўл қўйилганда ѐки лойиҳада кўзда тутилган меъѐрий эксплуатация шароитини бузилишида содир бўлиши мумкин. Кўпинча бу ҳол чўкувчи грунтларни намланишида, муз қатламларини эришида, сув ва иссиқлик таъминоти тизимидаги авария ҳолатида юз бериши мумкин. Бино ва иншоотларнинг чўкувчанлигини ўлчаш репер ва чўкиш маркалари белгиларини солиштириб ўлчанади. Таянч реперларини нивелир билан нивелирланади. Иншоот оғишини ҳар хил усулларда аниқлаш мумкин: ѐрдамчи нуқта лойиҳалаш билан, горизонтал бурчакларни ўлчаш билан, ишлаб чиқилган кренометрда ѐнлама нивелирлаш, унда иншоотнинг оғишини ўлчаш учун ўлчов винти билан аниқ даражалардан фойдаланилади. Конструкция ва иншоотларнинг силжиши теодолит ѐрдамида бажарилади, бунда объект ѐки конструкциянинг ѐнлама силжиши конструкция бўйлаб ўтказилган тўғри чизиқдан ўлчанади, ҳисоб олиш чизиғи сифатида, икки нуқта орасидан ўтказилган тордан ѐки шу нуқталардан ўтадиган оптик нурдан фойдаланилади.
Айрим конструкциялар ва уларнинг қисмларининг махаллий деформациялари ѐки жойларининг ўзгаришига турли элементлардаги
солқилик ва айланиш бурчаклари киради. Бундай деформадиялар хамма вақт бўлади, лекин улар темирбетон ва пўлат конструкцияларни лойиҳалаш бўйича меъѐрлардаги рухсат этилган қийматлардан ошмаслига керак (1.4- жадвал) [3]. Конструкцияларнинг солқилиги одатда қандайдир бошланғич нуқтага нисбатан геометрик нивелирлаш усули билан аниқланади.