Таълим вазирлиги низомов Шухрат Рашидович

Қониқарсиз ҳолатда. Емирилиш 60% гача
Йиғма элементларда таяниш майдончаларининг меъѐрий ва лойиҳа талабларига жавоб бермайдиган ҳолда камайиши (илованинг 1-пунктига қ).
1. Авария ҳолатида Конструкциянинг бузилишидан дарак берувчи шикастланиш ҳолатлари мавжуд. Зудлик билан конструкцияни юксизлантириш ва вақтинчалик таянчлар ўрнатиш зарур (таянчлар, тиргаклар, қўйилма деталлар ва ҳ.к.) Конструкция юк кўтариш қобилияти бўйича талабга жавоб бермайди. Ночор ҳолатда. Емирилиш 80% гача	Бетоннинг сиқилган зонаси кесим юзасининг 50%дан ортиқ қисми бузилган ҳолатда; дарзлар ва шу билан биргаликда таянч зонасини кесиб ўтувчи чўзилувчи арматуранинг анкеровкаси зонасида; пайвандланган чокларда тахланган пўлатли деталли пластиналарнинг занглаши сабабли анкерлардан чиқиндилар чиқиши ва бошқа сабаблар, тахланган ва йиғма элементларнинг тақалган жойларининг жойидан силжиши; таянчларнинг қўзғалиши; эгилувчи элементларда кенглиги аcrc=1,0 мм дан ортиқ дарзлар бўлганида оралиқда 1/50 дан ортиқ эгилиш; қия ѐриқлар пайдо бўлган зонадаги белбоғларнинг узилиши; Заҳира коэффциенти k>1,3 бўлган ҳол учун йиғма элементларда таяниш майдончаларининг меъѐрий ва лойиҳа талабларига жавоббермаслиги (илованинг 1-пунктига қ).

Эслатма:

1. 
   Йиғма элементларда таяниш майдончаларининг меъѐрий ва лойиҳа талабларига жавоб бермайдиган ҳолатида таянч элементини бетоннинг кесилишга ва маҳаллий эзилишга ҳисоблаш зарур бўлади.
   
2. 
   Иккинчи категорияли ҳолат белгиларига эга бўлган юқори мустаҳкамликка эга бўлган зўриқтирилган темирбетон конструкциялар 3-чи категорига тааллуқли бўлади, 3- чи категорияли ҳолат белгиларига эга бўлган конструкциялар эса бузилиш хавфидан келиб чиққан ҳолда мос равишда 4-чи ва 5-чи категорияли ҳолатга тўғри келади.
   
3. 
   Конструкция ҳолатини жадвалда келтирилган категорияларга мос келиши, ушбу категорияга тўғри келувчи ҳеч бўлмаганда битта белги бўлган ҳолатдагина амалга оширилади.
   
4. 
   Рухсат этилмаган эгилиш ва элементда дарзларнинг очилишини аниқлаш учун конструкциянинг ишончли ҳисоби кесим юзанинг геометрик ўлчамларидан, бетоннинг сиқилишдаги мустаҳкамлиги бўйича синфидан, арматура пўлатининг синфидан, арматуралаш ва конструкциянинг ҳисобий схемасидан келиб чиққан лойиҳавий маълумотлар асосида бажариш рухсат этилади.
   

Темирбетон конструкцияларнинг ѐнғин таъсирида шикастланиш даражалари 16- иловада келтирилган.

2. 
   Тош-ғишт конструкцияларини баҳолаш
   

Тош-ғишт конструкциялардаги конструктив элементларнинг ҳақиқий ўлчамлари, деворларнинг ўзаро ва ораѐпма конструкциялари ҳамда каркас элементлари билан бирикуви, тошли ва арматураланган тошли консрукцияларнинг хусусий текислигида ва унга параллел текисликдаги деформация катталиги, плиталар тўсин вa сарбасталарнинг таяниши, пўлат арматура ва қўйилма деталарининг ҳолати, коррозиядан зарарланиш даражаси аниқланади.
Ёриқлар ва шу каби шикастланишларнинг ўлчамларини ва уларни келтириб чиқарувчи сабабларни аниқлаш лозим.
Текшириш вақтида дарзларнинг вақт мобайнида ўсишини аниқлаш мақсадга мувофиқ. Шундай мақсад билан дарзларга нишон ўрнатилади (қ. 1- қисм 4.3.3 п). Юк кўтарувчи тош-ғишт конструкцияларда аниқланган дарзларни терманинг юк остида сиқилишига ишлаши нуқтаи назаридан баҳолаш керак.