Таълим вазирлиги низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети

© Низомий номидаги Тошкент Давлат педагогика университети 
 
 
 
 
Сўз боши 
Бошланғич таълим интеграцияси курсининг мақсад ва вазифалари. 
Таълимнинг интерактив курси кўргазмали таълим системаси бўлиб, интегратив 

---

3 
билимларни чуқурлаштириш ва кенгайтириш асосида кўргазмали, махоратни 
вужудга келтириш сирларини ўрганади. Кўргазмали таълим системаси турли 
хилдаги типлар, шакллар, усуллар, объектлар асосида қурилган. 
Интеграцион курснинг мақсад ва вазифалари мактаб табиий-илмий 
таълим системасида тавсифланади. Билимнинг интеграциялашган (кўргазмали) 
тармоғида интеграциялашнинг усул ва воситалари: таълим режасидаги ўқитиш 
жойида: вақтнинг ҳажмига қараб шу курсни тўла ўзлаштриш вақти 
ўқувчиларнинг ўзлаштириш даражаси: кўп мақсадли ва ранг-баранглилиги ҳамда 
кўп функцияга эгалиги билан тавсифланади (кўргазмали). 
Интеграцияловчи таълим курсининг йўналишлари: 
- кўп предметлилик бунда (икки ѐки ундан ортиқ) фундаментал фанларни 
қиѐслаш; 
- чегара фанлар асосида – янги фанларни вужудга келтириш, бунинг асосида 
янги табиий ҳамда илмий фанлар вужудга келади; 
- асосий (ўзак) фанлар –замонавий билимларнинг ҳамма тармоқларига сингиб 
кетувчи фанлар ва умумий илмий тушунчалар, қоидалар ва назариялардир. 
- комплекс объектларини ўрганиш бу- «коинот», «одам», «муҳит» деган 
тушунчаларни бирлаштириш; 
- маҳаллий (табиий-илмий билимлар) ва глобал (муҳим) муаммолар – илмий, 
экологик, полиэтник, саноат ва мамлакатнинг маданий ривожланиши билан 
миллатнинг бугунги кундаги тутган ўрни билан чамбарчас боғлиқ. 
- фаолият асосида-ўқув тарбия фаолиятининг ҳар хил кўринишлари китоблар, 
кузатишлар, тажрибалар, билим, махорат ва кўникмалар. 
- табиат ва жамиятнинг ривожланиш қонунларига бўлган шахсий 
муносабатни шакллантириш: кўргазмалар асосида интеграция, дидактик 
системада (ўқитувчи ва ўқувчиннг фаолияти); Кўргазмали ѐндошишга олиб 
келувчи методлар ва усуллар – эвристик суҳбатлар (савол-жавоб услуби), режали 
бойитадиган суҳбатлар, экскурсиялар, ижодий ишлар, мустақил ишлар, 
антомимика, саҳна кўринишлари, намунали қироат билан ўқиш, иншо ѐзиш, 
диктант, баѐн ѐзиш, математик масалаларни ечиш. 
- табиат ва инсон ягона тизими ва ўзаро алоқада фаолият кўрсатиш ҳамда 
инсонинг планетада яшаб қолиши учун илмий асосланган фойдаланишни ташкил 
қилиши зарурлиги; 
- илмий ўрганишнинг гуманизацияси жараѐни ижтимоий гуманитар, табиий 
амалий ва техник фанлар методларининг ўзаро таъсири, илмий фаолиятнинг 
гуманитар- шахсий методлари соҳаларида ифодаланди; 
- таълимни ривожлантиришнинг энг умумий самарали йўли замонавий фанни 
турлича услубий ѐндошувларнинг оптимал ўзлаштириш; 
- «табиат-инсон» тизимидаги табиий – илмий ва гуманитар фанларни 
интеграциялашуви сифатидаги гуманизациялашуви; 
- табиатда мавжуд объектив алоқаларни ўзлаштириш орқали ўқувчиларда 
шахсини шакллантириш; 
- бошланғич синфларда интеграцион билим малакаларини ва кўникма ҳосил 
қилиш; 
- ҳар бир ўқув предметини ўкиѐтган пайтда ўқувчиларга тўғри келадиган 
психик қўзғалиш ҳосил қилиши, бу материални ўзлаштирилишига катта ѐрдам 

---

4 
беради, уни тез ѐдда сақлашга, эмоционал англашга, фикрлаш қобилиятининг 
ўсиши, нутқ ва тасаввурнинг ривожланишига олиб келади. 
Интеграция негизида ўқувчиларда фикрлаш қобилиятининг хар ҳил 
типларини шакллантириш, бу эса билим (англаш) жараѐни билан чамбарчас 
боғлиқдир.
- табиатда мавжуд булган объектлар орқали ўқувчиларнинг шахсиятини 
шакллантириш; 
- «табиат –инсон» системасида аниқ билимларга эга бўлиши учун фикрлаш 
қобилиятини шакллантириш; 
- материалларни англаб етиш ва дидактик адаптация шакллантириш учун 
ўрганувчи материални билимнинг хар хил тармоқларидан олиш; 
- ўқувчиларда системалашган фикрлаш қобилиятини шакллантириш учун 
ўрганувчи материални билимнинг хар хил тармоқларидан олиш учун дунѐнинг 
замонавий илмий контекстидан фойдаланиш; 
- табиатнинг объектлари ва кўринишларини, жараѐнларининг, қонунларини, 
жамиятнинг ривожланиш қонунларини иқтисодиѐт гуманитик ва демократик 
билимларни шакллантириш; 
- билим, кўникма, малака системасини ишлаб чиқиш; 
- мактаб таълим курсларидаги интеграцияни маъноси, кенг миқдордаги 
фикрлар ва фактлар мажмуаси, бир- бирига яқин фанларнинг бирлашуви; 
-
мактаб ўқувчиларида ҳар хил типдаги фикрлаш 
қобилиятини 
шакллантириш, бунинг учун руҳий машқлардан фойдаланиш, материални тез 
ўзлаштиришига ѐрдам беради, уни эслаб қолиш ва эмоционал англаш 
қобилиятини шакллантиради.