Таълим вазирлиги фарғона политехника институти энергетика факультети

Ўтиш жараёнининг сифат кўрсаткичлари
А БТ даги ўтиш жараёнлари тизим тезкорлиги ва барқарорлигининг кўлами ҳақида хулоса қилишга имкон беради. АБТ сифати тўғрисида тўла хулоса қилишга поғонали таъсирлардаги ўтиш жараёни имкон бера­ди. Бундай таъсирлар тизимларда кўпроқ учрайди. Хатоликларни кўрганимиздек, АРС сифати тўғрисида алоҳида топширувчи ва тойдирувчи таъсирлар остида ҳукм чиқариш мумкин. Мисол учун АРС нинг намунавий тузилишини (8.4 расм} ва, унда f=0 бўлган ҳолатини кўрамиз.
8.4-расм
Расмдаги h(t) функция бўйича қуйидаги сифат кўрсаткичлари белгиланади:
1) барқарор қиймат — таъсир тикланиш аниқлили-
гини ифодалайди;
2) ростлаш вақти t_s - қуйидаги шартдан аниқланади: бўлганда : бу ерда ∆— тизим тезкорлигини ифодаловчи параметр (одатда, );
3) чиқиш йўли катталигининг ўсиш тезлиги нуқтаи назаридан АБТ тезкорлигини ифодаловчи ортиқча ростлашгача бўлган вақт t;
4) тизим тебранишларини ифодаловчи максимал ростлаш:

5) хусусий тебраниш частотаси давоми тизимнинг
хусусий тебраниш даври.
6) Тизимни сўнишининг логарифмик декременти d_с тебраниш жараёнини сўниш тезлигини ифодалайди: бу ерда q _imах ва q_i+lmax – ўтиш жараёни эгри чизиғининг иккита ёнма-ён жойлашган экстремумнинг апмлитудалари. Логарифмик сўниш декременти қанча катта бўлса, ўтиш жараёнининг сўниши шунчалик тез бўлади.
7) Созланаётган катталикка ишлов беришнинг максимал тезлиги.
Ҳар қандай тебранувчан жараёнга эга бўлган ростлаш тизимларини кўрсатилган кўрсаткичларига қараб туриб ростланаётган катталикни рухсат этилган оғиш оралиғидан қанчалик ортиб кетиши мумкинлигини аниқлаш мумкин.
Умуман олиб қаралганда, автоматик бошқариш тизимларида 8.4-расмдагидан фарқли равишда, ўтиш жараёнлари турлича кўринишларда бўлиши мумкин. Ўтиш жараёнларининг барча кўринишларини асосан тўртта гуруҳга бўлса бўлади (8.5-расм).
I гуруҳ. Тебранувчи жараён (8.5-расмдаги 1-эгри чириқ). Бу жара­ён мувозанат ҳолатидан 5% гача ортиб кетиши мумкин бўлган қайта созлаш коэффициенти билан тавсифланади.