Ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti fizika –matematika fakulteti

                                     

                                  Nanotuklar sirtni toza saqlaydi.  

 

 

O’lchami  10  mkm  dan  ortiq  bo’lgan  har  qanday  zarralar  nanotukli  sirtda  tushib 

qolgan  hech  qachon  unga  yopishmaydi.  Faqatgina  uning  bir  necha  nuqtasiga 

tegadi.  Shuning  uchun  nanotukli  sirtga  tushib  qolgan  chang  zarralari  bu  sirtdan 

to’kilib ketadi. Tukli sirtdan changning o’z-o’zidan tushib ketishiga lotos (nilufar) 

effekti  deyiladi.  Chunki  nilufar  guli  ham  nano  tuklar  bilan  qoplangan  va  unga 

tushgan  chang  va  suv  zarrachalari  o’z-o’zidan  to’qilib  ketadi.  Kapalak  qanotlari 

ham  nanotuklardan  tashkil  topgan.  Ular    ho’llanganda  uchib  bilmas  edi.  Ammo 

nanotukchalardan ortiqcha suv to’kilib ketadi.  

 

Shunday  qilib,  nanotexnologiyalar  vositasida  o’z-o’zidan  tozalanadigan 

sirtlarni  ishlab  chiqish  mumkin.  Avtomobillar  uchun  o’z-o’zidan  tozalanadigan 

oyna  ishlab  chiqarish  yo’lga  qo’yilmoqda.  Bu  oynaning  tashqi  sirti  nanotuklar 

bilan  qoplangan  bo’ladi.  Ularga  oyna  tozalagich  shyotkalarining kerakgi  bo’lmay 

qoladi.  Hozirgi  kunda  avtomobil  shinalari  uchun  doimiy  toza  disklar  sotilmoqda. 

Bo’yoq  sanoatida  uyning  tashqi  qismlarini  bo’yash  uchun  foydalaniladigan 

bo’yoqlar ishlab chiqarilmoqda-ki, ular chang va loyni o’ziga sinddirmaydi.