Ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti fizika –matematika fakulteti



Download 1,02 Mb.
Pdf ko'rish
bet20/35
Sana16.06.2021
Hajmi1,02 Mb.
#66869
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   35
Bog'liq
xxi asrda fizika taraqqiyoti tahlili

Maydon  tranzistori.  Yarim  o’tkazgichli  va  metall  nanotrubka  asosida 

maydon  tranzistori  yaratildi.  Ular  xona  haroratida  va  o’ta  past  temperaturalarda 

ishlaydi.  Maydon  tranzistorlari  –  triodlar-elektron  qurilmalar  bo’lib,  ular  elektr 

signallarni  kuchaytirishda  ishlatiladi.  Yarim  o’tkazgichli  nanotranzistorda  valent 



36 

 

zona o’tkazuvchanlik zonasidan energetik tirqish man etilgan zona bilan ajratilgan. 



Oddiy  sharoitlarda  bu  tirqishning  mavjudligi  tufayli  zaryad  tashuvchilarning 

kontsentratsiyasi kichik va nanotranzistor katta qarshilikka ega bo’ladi.  Uchinchi 

elektrodga  nanotranzistor  sohasida  U  elektr  potensiali    uzatilganda  elektr  maydon 

hosil  bo’lib,  energetik    zonalarning  egilishi  o’zgaradi.  Bunda  valent  zonada 

teshiklar  kontsentratsiyasi  oshib  (mos  ravishda  elektr  o’tkazuvchanlik),  u 

exponensial  qonunga  bo’ysunadi.  Uchinchi  elektrod  potensiali  –  6Bga  yetganda 

teshiklar  kontsentratsiyasi  maksimal  qiymatga  erishadi  va  demak  qarshilik 

minimum  nanotranzistor metall nanotranzistorga  aylanadi.  

 

Metall  nanotranzistorga  asoslangan  maydon  tranzistorini  yaratishda 



elektronlarni  nanotranzistor  bo’ylab  alohida  molekulyar  orbitalar  bo’yicha  tunnel 

o’tkazishdan foydalaniladi. Nanotrubka uzunligining chekli bo’lgani sababli uning 

elektron  spektri  uzluksiz  bo’lmasdan  diskretdir.  Alohida  sathlar  orasidagi  masofa 

nanotranzistor  uzunligi  ~1mkm    bo’lganda  ~1meV  ga  teng.  Sathlarning  bunday 

taqsimlanishi nanotrazistor elektr o’tkazuvchanligiga ta’sir etmaydi.  

 

Displey.  Displey  –bu  kompyuter  texnikasining  asosiy  vositasi.  Ma’lum 

bo’ladiki,  uglerodli  nanotrubkalar  yangi  avlod  displeylarini  yaratishda  foydali 

ekan.  


 

Katodda  mahkamlangan  va  anod  yo’nalishiga  orientirlangan  uglerod 

nanotrubkasini  ko’ramiz.  Agar  elektrodga  mos  qutbli  kuchlanish  qo’yilsa 

nanotrubka  manfiy  zaryadlanadi,  zaryadlangan  nanotrubka  yaqinidagi  elektr 

maydon  chiziqlari  egiladi  va  nanotrubkaning  ingichka  qismi  sohasida  maydon 

kuchlanganligi  katta  bo’ladi.  Nanotrubka  qancha  ingichka  bo’lsa,  maydon 

kuchlanganligi  shuncha  katta  bo’ladi.  Bunday  lokal  maydon  elektronlarni 

nanotrubkadan  uzib  ola  biladi.  Tashqi  maydon  ta’sirida  uchayotgan  elektronlar 

dastaga to’planadi. Avtoelektron emissiya deb ataluvchi bunday effekt displeylarni 

yaratishda foydalaniladi.  

 

Avtoelektron  emissiya  yordamida  tasvir  olish  uchun  anodga  lyuminifor 



o’rnatiladi.    Elektron  zarba  lyuminifor  molekulalarni  qo’zg’atadi,  ular  so’ngra 

fotonlar nurlantirib asosiy holatga o’tadi. Misol, lyuminifor sifatida rux sulfidning 




37 

 

mis va alyuminiy bilan ralashmasi qo’lanilganda yashil, kumush qo’shilganda ko’k 



chaqnash  kuzatiladi.  Qizil  rang  esa    ittriy  oksidiga  legirlangan  yevropiy  qo’shish 

natijasida olinadi. 




Download 1,02 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   35




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish