Таълим вазирлиги бухоро давлат университети

Омад, С-6775, С-6778, С-8296
навларини ташқи омиллар тупроқ 
унумдорлигига реакциясини бошланғич даврларда ўрганилди. Чунки бу давр навларнинг 
ташқи муҳит стресс омиллари тўқнаш келадиган ўта синовли давр ҳисобланади. Тажриба 
майдони худудининг тупроғи суғориладиган типик бўз тупроқ, ўрта қумоқ, дала нам 
сиғими 27,5%, гумус 1,05%, умумий азот 0,088%, умумий фосфор 0,34%, умумий калий 
1,32% ва минерал азот, фосфор ва калийнинг миқдори мос равишда, 32,10 мг/кг, 23,0 мг/кг 
ва 180,60 мг/кг ни ташкил қилди. Озиқ элементлар билан ўртача таъминланганлигини 
кўрсатади. Вегетацион тажриблар умумқабул қилинган услубларда олиб борилди. 
Тажарибада ғўза навларнинг бошланғич даврларида тадқиқ қилиш мақсад қилинган. 
Омад
нави ўртапишар ҳисобланиб, 1 гектарда кўчат қалинлиги 100-120 минг донага экиш 
тавсия қилинади. 
С-6778
нави ўртапишардан фарқли ўлароқ, истиқболли навлар қаторига 
кириб, асосан Хоразм вилоятида экилиб келинмоқда. Қатор ораси 60 см қилиб экилади. 
Синовдаги истиқболли ўртапишар нав ҳисобланади. 
С-8296
нави эртапишар қатор ораси 
90 см қилиб экиш тавсия қилинади. 
С-6775
нави эртапишар нав ҳисобланади. Илмий 
изланишда ғўзанинг 
Омад, С-8296, С-6778, С-6775
навлари чигити ивитилмаган ҳолда 2 
октябрда 3 донадан экилди. Вегетацион тажрибадаги дастлабки фенологик кузатув 11-
октябрьда бошланди, кейинги фенологик кузатув 23-октябрь санасига тўғри келди. Бу 
кунга келиб 3-4 чинбарг фазасига ўтган, барглар сони бўйича тенглик (4 дона).
3-4 чин барг давридаги навлар кўриниши 
Маълумки, ўсимликларнинг сув режими, фотосинтез жараёнини ва ҳосилнинг миқдори 
кўп жиҳатдан баргнинг сатҳига боғлиқдир. Шуни ҳам айтиб утиш лозимки, баргнинг 

---

201 
шаклланиши ўз ичига тўрт босқични олади. Булар барг примордийларининг ҳосил 
бўлиши, барг ўқи-банднинг шаклланиши, ён меристемалар ҳисобига барг 
пластинкасининг ҳосил бўлиши ва ушбу пластинканинг чўзилиш ҳисобига катталашиши, 
яъни ўсишидир. Ушбу ҳолларнинг барчаси ўсимликнинг қанчалик даражада озиқ 
моддалар билан таъминланганлигига боғлиқдир. Юқоридагилардан келиб чиққан ҳолда 
ғўзанинг бир биридан фарқланувчи навлари, хусусан,