Таълим вазирлиги а.ҚОдирий номидаги жиззах давлат педагогика

ADABIYOTLAR RO’YXATI 
1. G`oziev E. Psixologiya. T. 1994. 
2. Gamezo M. V., Domashenko I. A. Atlas po psixologii. - M.,1986 
3. G`oziev E. Oliy maktab psixologiyasi. T. 1997 
4. Gippenreyter Yu. B. Vvedenie v obshuyu psixologiyu. Kurs leksiy. - M., 
1996 
5. Granovskaya R. M. Elementi prakticheskoy psixologii. SPb, 1997 
6. Grimak L. P. Rezervi chelovecheskoy psixiki. - M., 1990 
BOSHLANG`ICH SINF O`QITUVCHILARINING
TEXNOLOGIYA FANI ASOSIDA KREATIVLIK QOBILIYATINI 
SHAKLLANTIRISH 
КУЛБОЕВАДИЛНОЗААБДУҒОФУРОВНА-
ЖДПИ ўқитувчиси 
Annotatsiya: 
Ushbumaqolada, 
boshlang`ichsinfo`qituvchilariningtexnologiyadarslaridakreativlikqobiliyatinishakllantirishyu
zasidanyoritilgan. 
O‘quvchilarni muayyan mehnat malakasi va ko‘nikmalari bilan 
qurollantirishgagina xizmat qilib qolmay, balki ularning aqliy va ijodiy 
qobiliyatlarini o‘stirish va ularda mehnatga munosabatni tarbiyalashda ham 
muhim ahamiyatga ega bo‘lgan mehnat darslari g‘oyat zarurligidadir. 
O‘qituvchining o‘z fanini yaxshi bilishi o‘quvchilarni muvaffaqiyat bilan 
o‘qitishning eng muhim shartlaridan biriliginianglashzarur.O‘z fanini yaxshi 
bilgan o‘qituvchi biror buyum-narsani tayyorlash usulini mahorat bilan 
tushuntirib va ko‘rsatib bera oladi, bu esa mehnat amallarini o‘quvchining 
to‘g‘ri idrok etishini ta’minlaydi. O‘qituvchi shu munosabat bilan darsga puxta 
tayyorgarlik ko‘rishi, bolalarga ko‘rsatadigan buyum-narsasini o‘qituvchining 
o‘zi oldindan tayyorlab ko‘rishi lozim, chunki buyum-narsani tayyorlash 
davomida qiyin ish usullarini qo‘llashga to‘g‘ri kelib qolishi mumkin, agar 
o‘qituvchining o‘zi narsalarni oldindan tayyorlasa, o‘quvchilarga uni 
tayyorlatishning mukammallashgan metod va usullarini ko‘zda tutgan bo‘ladi. 
Boshlang’ich 
sinf 
o’quvchilarining 
ijodiy 
fikrlash 
qobiliyatini 
yuksaltirishda sinf rahbarining vazifasi quyidagilardan iborat: 
1. Bilimga qiziqish va muhabbat uyg’otish. 
Bola bilimga qiziqmasdan turib, o’qishga intilmaydi, muvaffaqiyatli o’qiy 
olmaydi. Bolada o’z kuchiga va qobiliyatiga ishonch hosil etish, o’qishga jalb 
etish, ilk yutuqlari uchun rag’batlantirish ayniqsa ahamiyatlidir. Boladagi 
o’qishga qiziquvchanlik qiyinchiliklarni yengishga, faolligini oshirishga, 
ishonch uyg’otishga va mustaqilligi kamol topishiga olib keladi. 
2. 
O’quv mehnatiga ongli munosabatda bo’lish va unga mas’uliyat 
bilan yondashish. 
O’quv mehnatiga ongli munosabatda bo’lishlik ta’limning ijtimoiy, 
o’qishning shaxsiy ahamiyatini tushunish demakdir. Sinf rahbarlari 

---

43 
o’quvchilarga bilim berishdagi bosh vazifasi – o’qish ekanligini tushuntirishi 
kerak. O’qishga mas’uliyat hissi, faqat Vatan oldidagi burchgagina emas, keng 
ijtimoiy qamrovli – jamoa, o’qituvchilar, ota-onalar va o’z oldidagi mas’uliyat, 
ularning fikrlari, ma’qullashlarini eshitishga intilish, sinf, o’quv jamoasida 
munosib o’rinni egallashga ham tegishlidir. 
3. O’quv madaniyatini oshirish. 
O’zlashtirishning past bo’lishi aksariyat hollarda, o’quvni tizimli va rejali 
olib borish iqtidori va ko’nikmasining bolalarda shakllanmaganligidan kelib 
chiqadi. 
Sinf rahbarining va fan o’qituvchilarining asosiy vazifasi har bir o’quvchining 
faoliyatini quyidagi shartlar asosiga qurish bilan bog’liq: 
1. Faoliyatni reja asosiga qurish. 
2. Qunt bilan ishlash. 
3. Pala-partishlikka yo’l qo’ymaslik, saranjomlikka o’rganish. 
4. Bilim sifatini oshirish. 
5. Qiyinchiliklarni yengish. 
6. O’quv mehnatida muayyan rejimga itoat etish. 
Bu degani o’quv mehnatini o’quvchining dam olishi bilan to’g’ri almashtirib 
borilishidir. 
7. O’qishda o’rtoqlarcha o’zaro yordam uyushtirish. 
O’rtoqlarcha o’zaro yordam sinfda ulgurmovchilikning oldini oladi, sinf 
jipsligini oshiradi, jamoatchilik ruhining shakllanishiga olib keladi. 
8. Sinf o’qituvchilari bilan hamkorlik. 
Sinf rahbari ta’lim-tarbiyaviy ishlarni yakka o’zi emas, balki shu sinfda 
dars beruvchi boshqa o’qituvchilar bilan hamkorlikda olib boradi. 
Mehnat ta’limi bo‘yicha sinfdan tashqari ishlar texnologiyadarslarining 
davomi va qo‘shimchasidir. O‘quv mashg‘ulotlari bilimlarga qiziqishni 
o‘stiradi, sinfdan tashqari ish darsga bilimlarni kengroq qo‘llash ham 
chuqurlashtirish imkonini beradi. Shu bilan birga sinfdan tashqari ishda darsda 
beriladigan materiallarni aynan takrorlanmasligi kerak, u sinfdagi ishdan 
o‘zining o‘yin, qiziqarli xarakterdaligi bilan ajralib turadi. Sinfdan tashqari ish 
o‘quvchilarga ishning o‘zlariga ko‘proq yoqqan, o‘zlarini ko‘proq qiziqtirgan 
turini tanlashlari uchun imkon yaratadi. Faqat sinfdan tashqari ishlarda 
o‘quvchilarning individual ijodiy qobiliyatlari yorqinroq namoyon bo‘ladi, bu 
yerda ular istagan ishlar bilan shug‘ullanishlari, qo‘yilgan maqsadga erishish 
uchun kerak bo‘lgan vaqt va kuchni xohlaganicha sarflashlari mumkin. 

---

44 
Ijodiy mehnat jarayonida faqat qandaydir buyuk ishlar yaratilib 
qolinmaydi, balki o`quvchining o’zi kiritgan yaqqol xususiyatlari ham namoyon 
bo’ladi. Shunga ko’ra, xususan ijodiy qobiliyat ijodkorlik sifatlari va o’quvchi 
hislatlarini shakllantirishning muhim omili hisoblanadi. O`quvchilarda 
ijodkorlik qobiliyatlarini hal qilish ham subyektiv, ham obyektiv yangi 
ko’rsatkichlar bilan harakterlanishi mumkin. O`quvchilardagi ijodkorlik 
ko’nikmalarini o’stirishda individual yondoshish ta’limning eng muhim 
prinsiplari birini amalga oshirish yuqori darajadagi qiyin ijodiy qobiliyatlariga 
doir qobiliyatni rivojlantirish imkonini beradi. Bularning hammasi o`quvchilarga 
o’z qobiliyatiga yarasha o’rnini belgilashda yordam beradi. Bular esa har 
tomonlama kamol topgan shaxsni shakllantirishning asosiy shartlaridan biri 
hisoblanadi.