Таълим вазирлиги а.ҚОдирий номидаги жиззах давлат педагогика

Maxsusboshlang‘ich qobiliyatlar – bu qobiliyatlar barcha odamlarga xos 
bo‘lmay, ular psixik jarayonlarning qandaydir sifat tomonlarining ma’lum 
ifodalanishini taqazo etadi.
Ko‘z bilan chamalash – bu ko‘rish orqali idrok qilinadigan ob’ektlarning 
kattaliklarini, ular o‘rtasidagi va ulargacha bo‘lgan masofalarning turli aniqlikda 
idrok qilish, baholash va taqqoslash qobiliyati, ya’ni, ko‘rish orqali idrok 
qilishning ma’lum sifati.
Musiqaviy eshitish qobiliyati – bu musiqali tovushlarni farqlash va ularni 
aniq joriy etish qobiliyatida namoyon bo‘ladigan eshitish orqali idrok qilishning 
ma’lum sifati sanaladi.. 
Umumiy murakkab qobiliyatlar – bu umuminsoniy faoliyat turlari: 
mehnat, ta’lim, o‘yin, bir-biri bilan muloqotga bo‘lgan qobiliyatlar. Ular u yoki 
bu darajada barcha odamlarga xos. Bu guruhga mansub qobiliyatlarning har biri 
shaxs xossalarining murakkab tarkibini tashkil etadi. 
Maxsus murakkab qobiliyatlar turli darajada emas, umuman barcha 
odamlarga xos bo‘lmagan qobiliyatlar. Ular inson madaniyati tarixi jarayonida 
yuzaga keladigan ma’lum kasbiy faoliyatga bo‘lgan qobiliyatlar hisoblanadi. 
Ular, odatda, kasbiy qobiliyatlar deb ataladi. 
Tabiiy qobiliyatlar odamlar va hayvonlar uchun xos bo‘lib, idrok qilish 
xotirada saqlash, oddiy muloqotga kirisha olish shular jumlasidandir. Biologik 
jihatdan asoslangan bu qobiliyatlar asosini shartli reflekslar hosil bo‘lish 
jarayoni tashkil etadi. Insondagi va yuksak darajada rivojlangan hayvonlardagi 
bu qobiliyatlar bir-biridan farq qiladi. 
Maxsus insoniy qobiliyatlar ijtimoiy-tarixiy tabiatga ega bo‘lib, ijtimoiy 
hayot va taraqqiyotni ta’minlaydi. Maxsus insoniy qobiliyatlar o‘z navbatida 
umumiy va xususiy qobiliyatlarga bo‘linadi. 
Umumiy qobiliyatlar insonning turli faoliyatlari muvaffaqiyatini 
ta’minlovchi aqliy qobiliyatlar xotira va nutqning rivojlanganligi, qo‘l 
harakatlarini aniqligi va boshqa xususiyatlardan iborat.
Inson umumiy qobiliyatlari sirasiga muloqotda, odamlar bilan o‘zaro