Таълим вазирлиги а.ҚОдирий номидаги жиззах давлат педагогика

комбинаторика, 
статистика 
ва 
эҳтимоллар 
назариясибўйича етарли билим, кўникма ва малакаларга эга бўлган ҳар 
мактаб битирувчиси келгусида ҳаётий ва касбий фаолиятида учрайдиган 
турли муаммоларни тўғри ҳал этишда учрайдиган қийинчиликларни 
самарали ҳал этади.
ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР 
1.Л.П.Шибасов За страницами учебника математики: Математический 
анализ. Теория вероятностей/пособие для учащихся 10-11 кл./. – М.: 
Просвещение, 2008. 
2. Ю.Н.Тюрин и др. Теория вероятностей и статистика. – М.: МЦНМО, 
2014 
 
O’QITUVCHINING PEDAGOGIC QOBILIYATLARI – PEDAGOGIK 
MAHORATINING ASOSIDIR 
RABBIMOV M.T.-JDPI, SHODMONOV X.-TDPU 
Аннотация: Статья посвящена вопросам формирования и развития 
педагогических навыков и умений учителя. 
Annotation: This article deals with the formation and development of pedagogical skills and 
abilities of the teacher. 
Maʼlumki, 
respublikamiztaʼlimtizimlaridahozirgizamono’qituvchilarigaqo’yilganasosiytala
blardanbiriharbiro’qituvchining 
pedagogic 
qobiliyatlarigavamahoratgaegabo’lishizarurligidolzarbmuammolardanhisoblana
di. 
Ushbumaʼruzadabugungikuno’qituvchisining 
pedagogic 
qobiliyatlarivamahoratiningshakllantirish, 
rivojlantirishhamdatakomillashtirishmaqsadqilib qo’yilgan. 
Pedagogikmahorategasiozmehnatsarfqilib, 
kata 
natijagaerishadi. 
Ijodkorlikuninghamrohibo’ladi. Abdulla Avloniyningfikricha, sog’lomfikr, 
yaxshiaxloq, 
ilm-
ma’rifatgaegabo’lishuchunbadannitarbiyalashzarur.Badannisog’lomvaquvvatlib
o’lmog’I 
insongaengkeraklinarsadir. 
CHunkio’qimoq, 
o’qitmoqvao’rgatmoquchuninsongakuchli, kasalsizvujudlozimdir. [1].Qobiliyat, 
faoliyatjarayonidapaydobo’ladivarivojlanadi. 
Pedagogikfaoliyatningsamaralibo’lishiuchuno’qituvchidaqobiliyatningquyidagit
urlarimavjudbo’lmog’I vatarbiyalabyetishtirilmog’i lozim. 
1. 
Bilishqobiliyati 
– fanning tegishlisohalarigaoid qobiliyatdir. 
Bundayqobiliyatgaegabo’lgano’qituvchifannio’quvkursihajmidaginaemas, 
balkianchakengvachukurroqbilishi, 
o’zfanisoha-
sidagikashfiyotvayangiliklarnihamishakuzatibborishikerak. 
2. 
Tushuntiraolishqobiliyati- 
o’quvmaterialinio’quvchilargatushunarliqilibbayon 
eta 
olish, 
o’quvchilardamustaqilravishdafaolfikrlashgaqiziqishuyg’otishqobiliyatidir.O’qit

---

146 
uvchizarurhollardao’quvmaterialinio’zgartiraolishi, 
qiyinnarsanioson, 
murakkabnarsanioddiy, 
noaniqnarsanitushunarliqilibo’quvchilargayetkazaolishidarkor. 
3. 
Kuzatuvchanlikqobiliyati 
– 
o’quvchining, 
tarbiyalanuvchiningichkidunyosigakiraolishqobiliyati, 
o’quvchishaxsinivauningvaqtinchalikruhiyholatlarinijudayaxshitushunabilishbila
nbogliqbo’lganpsixologikkuzatuvchanlikdir.Bundayo’qituvchio’quvchiningruhi
yatidagiko’zilg’amaso’zgarishlarni 
ham 
tezfahmlaboladi. 
O’quvchilarbundayo’qituvchihaqida 
«Qaramayotgangao’xshaydi-yu, 
hammanarsaniko’ribturadi», 
«O’quvchiningxafabo’lganliginiyokidarstayyorlamayotganliginiko’zidanbiladi»-
deydilar. 
4.Nutqqobiliyati 
– 
nutqyordamida, 
shuningdekimo-
ishoravositasidao’zfikr-tuyg’ularinianiqvaravshanifodalashqobilyati. 
Bu 
o’qituvchilikkasbiuchunjudamuhimdir. O’qituvchiyaʼnisaboqnitushuntirayotgan, 
o’quvchiningjavobinitahlilqilayotganyokitanqidqilayotganbo’lsa 
ham, 
uningnutqihamishao’ziningichkikuchi, 
ishonchi, 
o’zigapirayotgannarsagaqiziqqanligibilanajralibturishikerak. 
O’qituvchiningbayonio’quvchilarfikrivadiqqatinimaksimaldarajadafaollas
htirishgaqaratiladi, o’qituvchio’quvchilaroldidasavollarqo’yib, ularniasta –
sekintug’rijavobberishgaundaydi,o’quvchiningdiqqatinikuchaytiradihamdafikrin
ifaollashtiradi.(«Mana 
buyergaalohidaeʼtibor 
bering», 
«O’ylabko’ring» 
kabi).Shuningdek, 
o’rinliqochiriq, 
hazil, 
yengilginaistehzonutqnijonlantiribyuboradivaunio’quvchilartezuzlashtiradi. 
O’qituvchiningnutqi aniq, jonli, obrazli,talaffuzijihatidan yorqin, ifodali, his-
hayajonlibo’lib, undastilistik, grammatik, fonetiknuqsonlaruchramasligilozim. 
Birxildagicho’ziq, 
zeriktiradigannutqo’quvchilarnijudatezcharchatadi, 
ularniloqaydqilibqo’yadi. 
Аyrimo’quvchilartezgapirishga, 
boshqalarisekingapirishgamoyilbo’ladilar. 
5. Tashkilotchilikqobiliyati- birinchidan, o’quvchilarjamoasiniuyushtirish, 
jipslashtirish, 
muhimvazifalarnihaletishgaruhlantirishni, 
ikkinchidano’zishinito’griuyushtirishninazardatutadi. 
6. Obruorttiraolishqobiliyati 
– o’quvchilargabevositaemotsional – 
irodaviytaʼsirko’rsatishvashuasosdaobruqozonaolishdir. 
Obrufaqatshuasosdaginaemas, 
balkio’qituvchiningfanniyaxshibilishi, 
mehribonligi, 
nazokatligivahakozolarasosida 
ham 
qozoniladi. 
Bu 
qobiliyato’qituvchishaxsiysifatlariningbutunbiryig’indisiga, 
chunonchi, 
uningirodaviysifatlariga, 
shuningdek, 
o’quvchilargataʼlimhaqidatarbiyaberishmaʼsuliyatini 
his 
etishga, 
o’zininghaqekanligigaishonishga, 
buishonchnio’quvchilargayetkazaolishkabilarga ham bog’liq. 
7. Tog’rimuomalaqilaolishqobiliyati – bolalargayaqinlashaolish, ularbilan 
pedagogic 
nuqtainazardanjudasamaralio’zaromunosabatlaro’rnatabilish, 
pedagogic nazokatningmavjudliginibildiradi. 

---

147 
8. 
Kelajakniko’rabilishqobiliyati 
– 
o’zharakatlariningoqibaniko’rabilishda, 
o’quvchiningkelajakdaqandayodambo’lishinitasavvurqilaolishida, 
tarbiyalanuvchidaqandayfazilatlarnitaraqqiyettirishlozimliginioldindanaytibbera
olishdaifodalanadi. 
Buqobiliyat 
pedagogic 
optimizmga, 
tarbiyaningqudratigabogliqdir. 
9. 
Diqqatnitaqsimlayolishqobiliyati 
– 
o’qituvchiuchundiqqatningbarchaxususiyatlari – hajmi, kuchi, ko’chuvchanligi, 
idoraqilinaolishi,safarbarligikabilarningtaraqqiyetishibilanizohlanadi. [2]. 
Xulosaqilibaytganimizda, 
o’qituvchiyuqoridako’rsatilganqobiliyatlardantashqaribirqanchaijobiysifatlarga 
– 
aniqmaqsadniko’zlash, 
qatʼiylik, 
mehnatsevarlik, 
vatanparvarlik, 
insonparvarlik, 
kamtarlikkabisifatlargaegabo’lishikerak. 
Bundaysifatlarbo’lmasa, o’rta pedagogic darajadanyuqorigako’tarilaolmaydi.