Таълим тизимида ижтимоий-гуманитар фанлар

ИҚТИСОД 
100 
 
(риск) хавф-хатарларни бўлишига асосий сабаб тадбиркорлик субъектлари 
ўртасида доимий равишда ишлаб чиқаришни ташкил этиш, малакали 
мутахассисларни жалб этиш, илғор инновацион технологиялардан 
фойдаланиш, инновацион махсулотларни ишлаб чиқариш ва истеъмол
бозорларида ўзларининг иқтисодий ўринларини сақлаб қолиш учун 
бўладиган эркин рақобат оқибатида, бу эркин рақобат антогонистик 
рақобатга айланишини инкор этиб бўлмайди. Бунинг асосий сабаби ҳар бир 
тадбиркорлик субъектлари олдида турадиган асосий масала иложи борича 
кўпроқ фойда олишдан иборатдир. Бунга эришиш истеъмол бозорини 
эгаллаш даражасига боғлиқдир. 
Уни эгаллашнинг бирдан бир йўли янги инновацион, сифати юқори ва 
арзон маҳсулотларни ишлаб чиқариш асосидагина истеъмол бозорларида 
ўзларининг иқтисодий мавқеларини сақлаб қолишларига эришишлари 
мумкин. Демак, (риск) хавф-хатарларни келиб чиқишига асосий сабаб бозор 
иқтисодиётида бўладиган ишлаб чиқариш субъектлари ўртасидаги 
рақобатдир. 
(Риск) хавф-хатарлар рақобат билан боғлиқ бўлган иқтисодий 
ҳолатларни ифодаловчи иқтисодий категориялардир. Бозор иқтисодиёти 
қонунларига асосланган ҳолда ишлаб чиқариш жараёнини турли мустақил 
субъектлар, эркин ҳолатда ташкил этилиши ва уни ривожланишини 
таъминлаш, эркин рақобатга асосланган ҳолда олиб борилиши зарур. Эркин 
рақобат бизнинг фикримизча, тўлиқ такомиллашган барча турдаги мулк 
шаклларига асосланган ишлаб чиқариш субъектлари талабларига мос 
келадиган такомиллашган рақобатга эмас, балки такомиллашмаган рақобат 
ҳолатида ривожланиб бормоқда. 
Бозор шароитида ишлаб чиқариш субъектлари ишлаб чиқараётган 
маҳсулотлар турларига қараб бир турдаги, бир неча турдаги ва кўп турдаги 
маҳсулотларни ишлаб чиқариш билан шуғулланувчи корхоналардан иборат 
экан, улар ўртасидаги рақобат барча ишлаб чиқариш йўналишларида банд 
бўлган корхоналар талабларига жавоб бера оладиган рақобатни эркин 
такомиллашган рақобат деб қабул қилиш мумкин. Миллий иқтисодиётнинг 
микроиқтисодиёт ва макроиқтисодиёт даражасида ишлаб чиқариш 
субъектлари талабларига жавоб бера оладиган, уни барқарор ва самарали 
ривожланишини таъминлайдиган рақобатни такомиллашган рақобат деб 
ҳисоблаш мумкин. 
Иқтисодиётда “риск” яъни хавф-хатар иқтисодий ривожланишда 
ҳозирги бозор иқтисодиёти шароитида тадбиркорлик корхоналарида ишлаб 
чиқариш жараёнини ташкил этиш бўйича ноаниқ қарорларни қабул этишда 
ифодаланади. 
Бозор иқтисодиёти шароитида тадбиркор субъектлар томонидан ишлаб 
чиқариш корхоналарини ташкил этиш ва маълум истеъмол маҳсулотларини 
ишлаб чиқариш асосида, истеъмол бозорларида уларни истеъмолчиларга 
етказиш орқали маълум даражада режалаштирилган фойдани ўзлаштириш 

---