"TA’lim texnologiyalari" fanidan o’quv uslubiy majmua

11-mavzu. Masofaviy o‘qitish. Masofaviy o’qitishning didaktik tizimi va tamoyillari.
Reja:

1. 
   Masofaviy o‘qitishning dolzarbligi
   

2. Masofaviy o’qitishning didaktik tizimi.
3. Masofaviy o’qitishning tamoyillari
4. Masofaviy o’qitish texnologiyasining mohiyati


Tayanch iboralar: O‘qitishning an’anaviy usuli, o‘qish imkoniyatlari, masofaviy o‘qitish, masofaviy o‘qitishning didaktik tizimi, masofaviy o‘qitishning maqsadi va mazmuni, ta’lim oluvchilar va o‘qitadiganlar, masofaviy o‘qitishning uslublari va vositalari, ilmiy-o‘quv material bazasi, identifikatsiya-nazorat tizimi, masofaviy o‘qitishning shakllari, malakaviy-iqtisodiy kichik tizim, me’yoriy-huquqiy baza, o‘quv muassasaning marktieng xizmati, interfaol tamoyili, boshlang‘ich bilimlar tamoyili, individuallik tamoyili, identikatsion tamoyil, o‘qitish reglamenti, masofaviy o‘qitish texnologiyasi, ta’limiy axborot, ta’lim texnologiyasi, adaptatsiya, iqtisodiy talab, qulaylik, nazorat.


11.1. Masofaviy o‘qitishning dolzarbligi
Ilmiy texnik taraqqiyotning xususiyatlari mustaqil ishlash kunikma va malakalarini shakllantirish va uzluksiz, ijodiy bilimlarni egallashni talab qiladi. Bunday ta’lim xizmatlarini ko‘rsatish istiqbolli, zamonaviy o‘quv tizimlariga quyiladigan talablardan biridir. YUNESKO «Ta’limni axborotlash instituti» mutaxassislarining fikricha, ta’lim jarayonini rivojlantirishning asosiy yunalishlaridan biri dunyo aholisiga axborotlashtirish va telekommunikatsiya texnologiyalardan foydalangan holda, masofaviy o‘qitish va mustakil o‘qish imkoniyatlaridan keng foydalanish ta’minotini yaratishdir.


Masofaviy o‘qitish – bu masofadan turib o‘qitish, qaysiki o‘quv mashg‘ulotlarining barchasi yoki ko‘p qismi telekommunikatsion va zamonaviy axborotlashtirish texnologiyalar asosida olib boriladi.

Masofaviy o‘qitish, ayniqsa:

• 
  o‘qitishning an’anaviy usullaridan foydalanish imkoniyatiga ega bulmagan, bu jarayon imkoniyatlarining chegaralanganligi tufayli o‘qish va ishlashni birgalikda amalga oshira olmaydiganlar uchun;
  
• 
  turg‘un sharoitda o‘qish imkoniyatlariga ega bulmagan, imkoniyatlari tibbiy shart- sharoitlar tufayli chegaralanganlar uchun;
  
• 
  o‘qituvchilar va boshka soha mutaxassislarining qayta tayyorlash va malakasini oshirishda;
  
• 
  chet el o‘quv muassasalarida ta’lim olishni istaydiganlar uchun;
  
• 
  ikkinchi mutaxassislikni egallashni istaydiganlar uchun juda dolzarb bo‘lishi mumkin.
  

Istiqbolli zamonaviy o‘qitish tizimlari har bir shaxsning o‘zi istagan ta’lim olish huqiqidan foydalana olish imkoniyatini berishi kerak. Masofaviy o‘qitish aynan shunday o‘qitish shakli bo‘la oladi.
O‘qitishning bu tizimi boshlang‘ich rivojlanish bosqichidadir.
AQSH da 1 mlnga yaqin odam masofaviy o‘qitish tizimida o‘qimokda. Bu tizimda televidenie imkoniyatlaridan keng foydalanilmoqda.
Ispaniyada masofaviy o‘qitish Milliy universiteti faoliyat ko‘rsatmokda. Bu erda sirtki oliy ta’lim olish xamda uqituvchilarning malakasini oshirish mumkin.
Fransiyadagi masofaviy o‘qitish Milliy Markazi 120 davlatdagi 35 000 iste’molchini qamrab olgan.
Germaniyada ochiq universitet ochilgan bo‘lib, bu erda sirtqi ta’lim olish hamda malaka oshirish mumkin.
SHvetsiyada Baltika Universiteti Baltika xududidagi 50 da ortiq universitetni o‘z ichiga qamrab oladi.
Masofaviy o‘qitish texnologiyasi bo‘yicha barcha topshiriqlar masofadan turib bajariladi, imtihonlar esa oliy o‘quv yurtida topshiriladi.
Masofaviy o‘qitish YAponiya, Turkiya, Xitoy, Hindiston, Iroq, Koreya, Finlyandiya, Avstraliya va Rossiyada rivojlanmoqda.
Masofaviy o‘qitish fakat milliy ta’lim tizimlardagina rivojlanib qolmay, balkim, alohida tijorat kompaniyalarida ham rivojlanmokda, masalan IBM, General Motors, Ford va boshqalar.