Таълим жараёнида муаммоли дарсларни ташкил этиш

Academic Research in Educational Sciences 
VOLUME 2 | ISSUE 11 | 2021 
ISSN: 2181-1385 
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 
Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89 
DOI: 10.24412/2181-1385-2021-11-4-8 
Google Scholar 
Scientific Library of Uzbekistan 
Academic Research, Uzbekistan 5 www.ares.uz 
2) янги билимлар ва ҳаракат усулларининг ўзлаштирилиши; 
3) билимлар ва малакаларининг шаклланиши. 
Бу тузилиш ўқитишнинг асосий босқичларини ва замонавий дарснинг 
ташкилий босқичларини кўрсатади.
1) муаммоли ҳолатларнинг пайдо бўлиши ва муаммони қўйиш; 
2) тахминларни олға суриш ва гипотезани асослаш; 
3) гипотезани исботлаш; 
4) муаммо ечимининг тўғрилигини текшириш; 
Муаммоли дарснинг тузилиши ўқитиш жараѐнининг ташки ва ички 
элементларининг бирлашувидан иборат бўлгани учун, талаба мустақил ўқув 
фаолиятини бошқариш имконини яратишга олиб келади 
. 
 
АДАБИЁТЛАР ТАҲЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ
Ҳар қандай ўқув материали ҳам муаммоли баѐн этишга мос 
келавермайди. Ўқувчиларга фан тарихини ўргатишда муаммоли вазиятларни 
яратиш осон. Фаразлар, ечимлар фандаги янги маълумотлар такрорий 
босқичидаги анъанавий тасаввурларнинг инқирози, муаммога янгича 
ѐндашувларни излаш ва ҳоказолар муаммоли баѐн этиш учун мос келувчи 
мавзулар ҳисобланади. Кашфиѐтлар тарихи орқали изланиш мантиқини 
эгаллаш – муаммоли фикрлашни шакллантиришнинг асосий истиқболли 
йўллардан биридир. Ўқитишнинг анъанавий усулидан муаммолига ўтиш 
муваффақияти, қуйидаги икки омил билан белгиланадиган «муаммолик 
даражаси»га боғлиқ бўлади: 
Муаммоли ўқитишнинг учта асосий шакли мавжуд 
. 
1. Ўқув материалини муаммоли баён этиш – 
маърузавий машғулотларда 
монолог тарзда, семинар машғулотларида эса диалог тарзда олиб борилади. 
Ўқитувчи маъруза пайтида ўқув материалини баѐн этаѐтганида муаммоли 
масалалар тузади ва уларни ўзи ечади, талабалар эса ечимларни излаш 
жараѐнига фақат хаѐлан қўшиладилар.
2. Қисман изланувчан фаолият 
тажрибалар, лаборатория ишларини 
бажаришда муаммоли семинарлар, эвристик суҳбатлар давомида намоѐн 
бўлади. Ўқитувчи муаммоли саволлар тизимини тузади, бу саволларга 
жавоблар олинган билимлар базасига таянади, аммо улар олдинги билимларда 
мавжуд эмас, яъни саволлар таҳсил олувчиларга интеллектуал қийинчиликлар 
туғдиради ва мақсадга йўналтирилган ижодий изланишга ундайди. Ўқитувчи 

---