Таълим бериш технологиясининг модели

Суғд-“Самарқанд усули” кенг ёйилган. Бундан ташқари, Хоразм, кхароштий, Бухоро ёзувлари ҳам мавжуд бўлган. Эфталитлар ёзуви бақтрия ёзуви асосида пайдо бўлган. Хитойликлар маълумотига кўра суғд ёзуви 25 харфдан иборат бўлиб, чапдан ўнгга қараб кўндалангига ёзилган. Бундай ёзув намуналари Зангтепа, Қоратепа, Афросиёб харобаларидан ва Кофирқалъадан топилган.

• Самарқанд

• Иштихон

• Маймурғ

• Кеш

• Наҳшаб

• Кушон

• Бухоро

• Амул

• Андхой

• V асрнинг иккинчи ва VI асрнинг биринчи ярмида Олтой ва Жанубий Сибирда яшовчи турк қабилалари бирлашдилар. 551 йил улар Бумин бош бўлган буюк империя - Турк хоқонлигини туздилар. Улар VI асрнинг 60-йилларида эфталитларни енгиб, Марказий Осиёни эгалладилар. VI аср охирларида бошланган ўзаро қабилавий урушлар ва сулолавий курашлар оқибатида Турк хоқонлиги 603 йилда икки мустақил давлатга ажралиб кетади. Улардан бири Мўғулистонда ташкил топган Шарқий Турк давлати, иккинчиси эса Ўрта Осиё, Жунғория ва Шарқий Туркистоннинг бир қисмини ўз тасарруфига олган Ғарбий турк хоқонлиги эди. Ғарбий хоқонликда ёзги қароргоҳ Истижоб яқинидаги Мингбулоқ, қишгиси Суёб шаҳри бўлган. Ғарбий хоқонлик ижтимоий иқтисодий, маданий жиҳатдан Шарқий хоқонликдан мутлақо ажралиб турган.

• Турк хоқонлиги 603 йил

• Шарқий Турк хоқонлиги

• Ғарбий Турк хоқонлиги

• Мўғулистон

• Ўрта Осиё, Жунғория ва Шарқий Туркистоннинг бир қисми

• Ғарбий хоқонликда ёзги қароргоҳ Истижоб яқинидаги Мингбулоқ, қишгиси Суёб шаҳри бўлган

• Турк хоқонлигида турли динларга сиғиниш бўлган. Шаманизм асосий дин бўлган. Туркийларда бирор киши вафот этса, унинг олдига бошқа кишилар ва буюмлари қўшиб кўмилган. Қабр тошлари ёнига одамларнинг тош хайкалчаларини қўйишган. Бундай тош битиглардан энг маълумлари: Кул тигин битигтоши, Билга хоқон битигтоши, Тўнюқуқ битигтоши ва бошқалар. Булар биргаликда Ўрхун-Енисей ёзувлари деб аталади. Шуни таъкидлаш керакки, VI-VIII асрларда Марказий Осиё олдин эфталитлар, сўнг Турк хоқонлигига бўйсунган бўлса ҳам у ерда 15 га яқин давлатлар ташкил топган бўлиб, уларнинг йириклари: Сўғд, Тохаристон, Хоразм, Чоч, Фарғона эди. Бу давлатлар ички сиёсатда мустақил бўлиб, хоқонликка хирож тўлаб турганлар.

• Ислом динининг ватани Арабистон ярим оролидир. Араблар семит қабилалари гуруҳларига мансуб бўлиб, асосан кўчманчи. Чорвачилик билан ҳаёт кечиришган. Кўчманчилар