|
Uzbek Scholar Journal
Volume- 14, Mar., 2023
www.uzbekscholar.com
33 |
P a g e
turlari bo‘yi
cha pedagogik kadrlarni malakasini oshirish va qayta tayyorlashni amalga oshiradigan
muassasalar, maktabgacha yoshdagi bolalar tarbiya olayotgan oilalar mazkur Davlat talablariga rioya
qilishlari lozim .Davlat talablari maktabgacha
ta’lim tizimida va oilada 7
yoshgacha
bo‘lgan bolani
tarbiyalash, maktabga tayyorlashd
a qo‘llanili
shi majburiydir. Uning vazifalari maktabgacha
ta’lim
metodikasini yaxshilash, pedagoglar malakasini oshi
rish, ta’lim
-tarbiya berishn
ing o‘quv dasturini
yaratish kabilardan iborat. Shuningdek, talablarda bola bilan ishl
aganda e’tiborga olini
shi
zarur bo‘lgan
psixologik xususiyat
lar ko‘rsatilgan. Hujjatda belgilangan talablarga amal qili
shi
kerak bo‘lgan ta
shkilot
va idoralar ko‘rsatilgan. Ularga: davlat va nodavlat maktabga
cha
ta’lim muassasalari, maktabga
cha
ta’lim ola
yot
gan bolalar guruhi mavjud “Mehribonlik” uylari, maktabga
cha hamda boshl
ang‘ich ta’lim
yo‘nali
shi
bo‘yi
cha kadrlar tayyorlaydigan kollej va OITMlar, malakasini oshiruvchi tashkilotlar,
shuningdek, maktabgacha hamda boshl
ang‘ich ta’limni nazorat qiluv
chi tuman, shahar metodik
bo‘limlari kiradi. Davlat talablarining maqsad, vazifa va asosiy tamoyillari Davlat ta
lablarida quyidagi
asosiy tushunchalardan foydalaniladi:
—
maktabgacha yoshdagi bolalar qiziqishi, iqtidori, individual ruhiy va jismoniy xususiyatlari, madaniy
ehtiyoj
larini inobatga olgan holda hamda bolada ma’naviy m
eyorlarni shakllanishi, hayotiy va ijtimoiy
tajriba egallanishi
ni ko‘zda tutgan har tomonlama rivojlantiri
shga qaratilgan yaxlit jarayon;
rivojlanish
—
inson tanasi tuzilishi, ruhiyati va xulqida biologik jarayon
lar hamda atrof muhit ta’sirida
ro‘y beradigan o‘zgari
shlar;
rivojlanish sohasi
—
bola rivojlanishi
dagi aniq bir yo‘nali
shlar;
kichik soha
—
sohaning kichik guruhlari. Asosiy sohalarning kichik sohasi rivojlanishn
ing ma’lum bir
tomonlarini o‘z i
chi
ga qamrab oladi va ularning aniq bir yo‘nali
shi
ni ko‘rsatib beradi; kutila
yotgan
natija
—
bolalarda kutilayot
gan bilim, ko‘nikma va malakalar ko‘rsatki
chi; bola kompetensiyasi
—
ma’lum bir
yos
h davriga xos bo‘lgan vazifalarni maqsadli bajarish u
chun yet
arli bo‘lgan bolaning bilimi,
ko‘nikmasi va malakalari hamda qadri
yatlari; integratsiya
—
bola ta’limi va rivojlani
shidagi mazmun
tarkibiy qismlari o‘rtasidagi bog‘liqlik; inkl
yuz
iv ta’lim —
bolalarning alohida ta’lim ehti
yojlari va
individual imkoniyat
larini inobatga olgan holda ta’lim va tarbiya olini
shi
ni teng ta’minlov
chi jarayon;
“Men” konsepsi
yasi
—
bolani o‘zi haqidagi anglangan tasavvurlari tizimi, uning refleksiv faoli
yatini bir
qismi; refleksiv faoliyat
—
bolada o‘z tu
shunchalari va xatti-harakatlarini anglash va mustaqil tahlil
qilishi asosida xulosalar shakllanishi jarayoni. Davlat talablarining maqsadi
—
mamlakatda
o‘tkazila
yotgan ijtimoiy-
iqtisodiy islohotlarni, xorijiy mamlakatlar ilg‘or tajribasi hamda ilm
-fan
yutuqlari va zamonaviy informatsion kommunikativ texnologiyalarni inobatga olgan holda
maktabgacha
ta’lim tizimida ma’nan mukammal va intellektual rivojlangan
shaxsni tarbiyalashdir.
Davlat talablarining vazifalari quyidagilar hisoblanadi: maktabgacha yoshdagi bolalarning rivojlanishi,
ta’lim
-tarbiyas
i mazmuni va sifatiga qo‘yiladigan talablarni belgilash; milliy, umuminsoniy va ma’naviy
qadriyat
lar asosida bolalarga ta’lim
-tarbiya berish, rivojlantirishning samarali shakllari va usullarini
joriy etish; ta’lim
-tarbiya jarayoniga pedagogik va zamonaviy axborot-kommunikatsiya
texnologiyalarini joriy etish; kadrlarni maqsadli va sifatli tayyorlash uchu
n ta’lim, fan va i
shlab
chiqarishning samarali integratsiyas
ini ta’minlash. Davlat talablari quyidagi tamoyillar asosida tatbiq
etiladi: bolaning noyob
ligi; “Men” konsepsi
yasi va sha
xsiy ta’limini
yaratishda bolaning faol roli;
bolaning huquqlarini himoya qilish va ta’minla
shn
ing muhimligi; bola ta’limi va rivojlani
shida
kattalarning asosiy roli; bolalar rivojlanishida individual farqlanishlar mavjudligi sababli, har bir bolaga
moslashuvcha
n bo‘lib, individual varia
tivlik asosida yondashish Davlat talablarining tarkibi Davlat
talablari rivojlanish sohalari integratsiyas
ini ko‘zda tutadi va bola rivojlani
shi
ga ko‘makla
shadi. Davlat
Do'stlaringiz bilan baham: |
