Talabasi egamqulova xurshidaning

2O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
MIRZO ULUG‘BEK NOMIDAGI O‘ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETINING JIZZAX FILIALI

“PSIXOLOGIYA” FAKULTETI
“PSIXOLOGIYA” KAFEDRASI
YOSHLAR PSIXOLOGIYASI YO‘NALISHI 113-19 GURUH
TALABASI EGAMQULOVA XURSHIDANING
GENDER PSIXOLOGIYASI
FANIDAN



Mavzu: INSONIY MUNOSABATLARNI TASHKIL ETISHDA GENDER STEREOTIPLARNING O‘RNI.


JIZZAX- 2021
Jizzax-2022

MUNDARIJA
Kirish	3
I BOB: GENDER STEREOTIPLARNING PAYDO BO‘LISHI	5
1.1 Gender stereotiplarning shakllanish jarayoni	5
1.2 Muloqot jarayonida gender stereotiplarning o‘rni	9
II BOB: TURLI MADANIYATLARDA GENDER MUAMMOLARI	13
2.1. Ta’lim sohasidagi gender muammolari	13
2.2. Gender lingvistika muammolari	21
2.3. Gender tenglikka erishish strategiyasi: milliy va umuminsoniy qadriyatlar	25
Xulosa	29
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati	31

Kirish
Mavzuning dolzarbgi: O‘zbekistonda gender tenglikni ta’minlash sohasida amalga oshirilayotgan ishlar to‘g‘risida xalqaro hamjamiyatni xabardor etish va bu borada davlatimiz imijini oshirish maqsadida O‘zbekiston delegatsiyasining AQSH, Evropa Ittifoqi, Koreya, YAponiya, Rossiya, Turkiya, Qozog‘iston, Ozarbayjon, Keniya davlatlariga xizmat safarlari tashkil etildi. Xorijiy tashkilotlar bilan hamkorlik aloqalarini mustahkamlash maqsadida YUNISEF, YUNFPA, BMT Jahon banki, XMT, OTB, YUSAID EXHT, ETTB kabi xalqaro tashkilotlar bilan ikki tomonlama yillik qo‘shma rejalar tasdiqlandi. Komissiya a’zolari Birlashgan Arab Amirliklarida bo‘lib o‘tgan jahon ayollar forumida ishtirok etdi.
BMTning xotin-qizlarga nisbatan kamsitishning har qanday shakllariga barham berish to‘g‘risidagi konventsiyasi yuzasidan qabul qilingan milliy harakatlar rejasi ijrosi bo‘yicha monitoring o‘tkazildi. Tashkilot va idoralardagi mas’ul xodimlar uchun hisobotlarni tayyorlash haqida amaliy mashg‘ulot tashkil etildi. 2030 yilgacha bo‘lgan davrda barqaror rivojlanish maqsadlarining gender sohasiga tegishli bandlari bo‘yicha indikatorlar shakllantirilgan.
Bu borada, avvalo, gender masalasida aholining dunyoqarashini rivoj¬lantirish zarur. Gender tenglik degani erkak va ayolning manfaatini birdek himoya qiladigan qadriyat ekanini barcha anglashi lozim. To‘g‘ri, hozirda yurtimizda bu yo‘nalishda ayollar faolligini oshirishga ko‘proq e’tibor berilayapti. Buning ham o‘ziga yarasha sabablari bor — bizning jamiyatimizda erkaklar hamisha etakchi mavqeda va faol bo‘lib kelgan. Ammo, ayollar masalasida hali qilinadigan ishlar ko‘p. SHu bois, gender tenglik bilan bog‘liq loyihalarimiz ko‘proq ayollarning faolligini oshirishga yo‘naltirilgan. Tabiiyki, bu yo‘nalishdagi ishlar bir tizimga tushgach, gender tenglik lo¬yihalari erkaklar va ayollar uchun teng muhit yaratishda davom ettiriladi.
Hozirda qator vazirlik va idoralarda gender tenglik masalalari bo‘¬yicha maslahat kengashi faoliyat yuritadi. Ko‘pincha, ushbu kengash a’zolari bu kengashga kim rahbarlik qilishi kerak, bu yo‘nalishda ishlarni qanday tashkil qilish kerak, degan savollarga duch keladi. Ularga bu yo‘nalishda uslubiy-amaliy yordam berish maqsadida mediareja ishlab chiqib, targ‘ibotni kuchaytirmoqchimiz. SHuningdek, shu kunlarda davom etayotgan “Gender tenglik faoli” milliy tanlovini tashkil etishdan maqsad ham bu yo‘nalishda amalga oshirilayotgan ishlarni chuqur tahlil va targ‘ib etish, ilg‘or tajribalarni ommalashtirish, xotin-qizlarning huquq va manfaatlarini himoyalash, jamiyat hayotida faolligini yanada oshirishdan iborat.
An’anaviy tarzda o‘tkazilishi rejalashtirilgan tanlovda har joriy yil yakunlari bo‘¬yicha gender tenglikni ta’minlash sohasida yuqori natijalarga erishgan, bu borada jamiyat rivoji uchun tashabbus ko‘rsatayotgan, xotin-qizlar huquqlarini himoya qilish, o‘z sohasiga tegishli yo‘nalishlarda dolzarb vazifalarni amalga oshirayotgan vazirliklar, idoralar, nodavlat notijorat tashkilotlari va jurnalistlar ishtirok etadi. Tanlov bir qancha asosiy nominatsiyalar bo‘yicha o‘tkaziladi. Bir so‘z bilan aytganda, bugungi kunda jamiyatimizda gender tenglik masalasi ustuvor vazifa sifatida kun tartibiga ko‘tarildi. Bu borada huquqiy va amaliy jihatdan keng qamrovli ishlar boshlab yuborilgan. eng muhimi, bu chora-tadbirlarning natijasi oila mustahkamligini ta’minlash va jamiyatda ma’naviy-ma’rifiy muhitni barqarorlashtirishda qisqa muddatda o‘z samarasini ko‘rsatayapti. Kelgusida bu ezgu ishlar izchil davom ettiriladi va yanada yangi bosqichga ko‘tariladi.