Talabasi abdullayev asadbekning iqtisodiyot nazariyasi fanidan yozgan

II-bob.ishsizlik,uning darajalari va turlari

1-§. Ishsizlikning kelib chiqish sabablari

Ishsizlik ko`pchilik odamlarga to`g`ridan-tog`ri va qattiq ta`sir qiladigan makraiqtisodiy muammo hisoblanadi.Ko`pchilik uchun ishdan ajralish bu yashash standartlarining pasayishi va psixologik tushkunlik degani.Ajablanarli emaski,ishsizlik siyosiy debatlarning tez tez takrorlanib turadigan mavzulari va o`sha siyosatchilar o`zlarining maqsadi siyosatlari ish yaratishga yordam berishini ta`kidlashadi.Iqtisodchilar ishsizlikni uning sabablarini bilib olish va ishsizlikka ta`sir qiladigan jamiyat siyosatlarini rivojlantirishga yordam berish uchun o`rganishadi.Shunday siyosatchilardan ba`zilari masalan Job Trainning dasturlari odamlarga ish topishda yordam beradi.Boshqalari,ishsizlikdan sug`urtalash bazi bir zarurat,ehtiyoj,yo`qchiliklarni yengillashtiradi.Yuqori minimal ish haqi qonunlari misol uchun,ishchi kuchining eng kam layoqatli va tajribali azolari orasida ishsizlik darajasini ko`tarib yuboradi deb o`ylashadi.Bizning ishchi kuchi bozori tog`risidagi muzokaralarimiz haligacha ishsizlikni inkor qilib kelmoqda.Ayniqsa,milliy daromad modeli iqtisodiyot har doim to`liq bandlikda bo`ladi degan faraz bilan qurilgan.Haqiqatda,ishchi kuchi tarkibidagi har bir shaxsda ish mavjud emas.Barcha ochiq bozor iqtisodiyotida,har qanday vaqtda bazi odamlar ishsiz bo`lib kelishgan⁶.

Iqtisodiyotning beqaror rivojlnishi oqibatida,iqtisodiy pasayish davrida ishlab chiqarish resurslari to`liq foydlanilmay qoladi.

YaIM yaratishda qatnashadigan iqtisodiy resurslarning eng asosiylaridan biri bo`lgan mehnat resurslarinidan to`liq foydalanilmaslik ishsizlikda namoyon bo`ladi.

Makroiqtisodiy tahlilda mehnat resurslari emas balki ishchi kuchi kategoriyasidan ko`proq foydalaniladi.