Talabalari uchun darslik


kris-kross  tipdagi  irsiylanish



Download 6,24 Mb.
Pdf ko'rish
bet145/465
Sana31.12.2021
Hajmi6,24 Mb.
#221188
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   ...   465
Bog'liq
Genetika (A.G'ofurov, S.Fayzullayev)

kris-kross  tipdagi  irsiylanish 
deyiladi.
25 
-  rasm.  Drozofila  meva pashshasida  ko ‘z rangining jinsga  birikkan 
holda  irsiylanishi.  W
 +  - 
ko'z rangining qizilligini,  W — ko‘z  rangining
oqligini  ifodalaydi.
gam  Х^+  X™ 
X^  Y
qizil 
oq 
qizil 
oq 
F2  Xw+X^ 
X"XW
 
XW~Y 
X^Y
Olingan  natijalardan  maium bo£ladiki,  urg£ochi organizm  ko‘z  rangi 
bo‘yicha gomozigota (Х^+Х "\ X^X^) yoki geterozigota (Х*ЧХ^) holatda 
bo£ladi. Ko£z rangini ifodalovchi gen esa faqat X xromosomada joylashgan. 
Y xromosoma esa genetik jihatdan nofaoldir. Binobarin, erkak oi^anizmda
Fen. 
oq 
qizil
X^X*  x  Xw+Y
gam  X™  X" 
X ^   Y 
Fen. 
qizil 
oq
F1Gtn  Xw+Xw  x 
X^Y
www.ziyouz.com kutubxonasi


ko‘z  rangini  ifoda  qiluvchi  gen  bir  hissa,  urg‘ochi  organizmda  esa  ikki 
hissadir.  Belgini  ifodalovchi  genning  bir  hissa  retsessiv  belgining jinsiy 
xromosomalar geterozigota holatda namoyon bo‘lishni 
gemizigota 
deyiladi, 
ya’ni  X^Y  (oq ko‘zli).
Urg‘ochi organizm gomogameta, erkak geterogameta boigan taqdirda, 
jins  bilan  bogiiq  belgilar  boshqa  organizmlarda  ham  shunday  usulda 
avloddan-avlodga  beriladi.  Odamda  60  ga  yaqin  genlar  X  xromosoma 
bilan  birikkan  holda  irsiylanishi  aniqlangan.  Gemofiliya,  daltonizm, 
muskul  distrofiyasi  bunga  yorqin  misoldir.  Qon  ivimasligi  — gemofiliya 
kasalligi  asosan  okg‘il  bolalarda  uchraydi.  Ular  yoshlik  yoki  ofcspirinlik 
davrida  vafot  etadilar  va  ahyon-ahyonda  nasl  qoldiradilar.  Kasallik 
avloddan-avlodga  geterozigota  ayollar  orqali  beriladi.  Daltonizm  geni 
ham  shu  usulda  irsiylanadi.  Егкак  jinsidagi  X  xromosomadagi  barcha 
retsessiv  genlar bayon  etilgan  usulda  avloddan-avlodga  beriladi.
Mabodo urg‘ochi organizm geterogameta boisa, jinsiy xromosomalar 
Z  va  W  bilan  belgilanadi  va jins  bilan  birikkan  belgilaming  irsiylanishi 
boshqacha usulda amalga oshadi.  Masalan, tovuq va xofcrozlarning patini 
chipor  boiislii dominant,  qora rangda boiishi retsessiv  genlarga bogiiq. 
Ular  Z  xromosomada joylashgan. Agar  qora  patli  tovuq  bilan  chipor 
patli xo‘roz chatishtirilsa Fj  avloddagi tovuq va xo‘rozlaming pati chipor 
rangda  boiadi.  Chunki  chipor  belgini  ifoda  etuvchi  gen  \o ‘roz 
gomogameta  boigani  sababli  ikki  hissadir.  F,  dagi  xofcroz  va  tovuqlar 
o fczaro  chatishtirilsa  F2  parrandalarni  barcha  xo‘rozlari  chipor, 
tovuqlaming  25  foizi  chipor,  25  foizi  esa  qora  patli  boiadi. Nisbat  3:1 
yoki  75%  parrandalar  chipor  patli,  25%  qora  patli  hisoblanadi.

Download 6,24 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   ...   465




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish