Talabalari uchun darslik

15-rasm . G lo 'za o 'simligida tola rangining irsiylanishi.
Oraliq holda belgilaming irsiylanishi ayrim hayvon tur individlarini
chatishtirganda ham ko‘rish mumkin. Masalan, andaluz tovuqlami qora
patli xo‘rozi bilan oq patli tovug‘ini chatishtirishdan olingan Ғ, dagi xroz
va tovuqlarning pati kulrang, ularning o ‘zaro chatishishidan olingan
ikkinchi avloddagi 25% tovuq va xo‘rozlar qora, 50% kulrang va 25%
oq patli bo‘ladi (16-rasm). Qora patli tovuq va xo‘rozlar bir-biri bilan
chatishtirilganda F3 faqat qora patli, oq erkak va urg‘ochi parrandalar
chatishtirilganda oq patli tovuq va xo‘rozlarni hosil qiladi. Binobarin, oq
va qora patli parrandalar gomozigota, kulrang patli parrandalar esa
geterozigota sanaladi.

---

16 - rasm. A ndaluz tovuqlarda p a t rangining oraliq holda irsiylanishi.
5.Ko‘p tomonlama allelizm
Xromosomalar to‘plami diploid holatda boiganda organizmlar
genotipida bir genning ikki alleli boiadi. Bu allellar dominant yoki
retsessiv holatda boiishi mumkin. Lekin bundan har bir gen faqat ikki
allel holatda boiadi degan xulosaga kelmaslik kerak. Ayrim vaqtlarda
mutatsiya oqibatida bir genning ko‘p allel holatlari namoyon boiishi
mumkin. Bu hodisaga 
ko‘p tomonlama allelizm 
deyiladi. Chunonchi,
quyonlarda mo‘yna rangini hosil etuvchi C genning uch xil allel holati
mavjud.Bular C,ch,ca allel holatlari.Odatda CC,Cch genotipli quyonlar
qorarang, chch,chca genotiplilar himolayrang, caca genotiplilar oqyungli
boiadilar. Himolay quyonlaming m o£ynasi oq boisa tananing bo‘rtib
chiqqan qismlari: quloqlari, oyoqlari, tumshugi qora rangda boiadi
(17-rasm).

---