Talabalari uchun darslik

G .S.Z aytsev,
Ғ.М.Маиег, 
akademik 
A.AbduUayev, YU.Uzoqov, F.Tolipovlaming 
beqiyos 
xizmatlari tufayh 0 ‘zbekiston F anlar Akademiyasining «Genetika va 
o ‘simliklaming eksperimental biologiyasi» institutida 7000 ga yaqin,

---

0 ‘zbekiston G ‘o ‘za seleksiyasi va urug‘chiligi ilmiy tadqiqot institutida 
g‘o‘zaning 50 turiga mansub 12054 yowoyi va madaniy nam unalaridan 
iborat kolleksiya bor.
3.Sun’iy tanlash va uning xillari
Odam tom onidan olib boriladigan tanlash 
sun’iy tanlash 
deyiladi. U 
ikki xilga boiin adi. 
0
‘z-o czidan urugianadigan yoki vegetativ y o i bilan 
ko‘payadigan o ‘sim liklarda 
yakka tanlash, 
chetd an chatishadigan 
o‘simliklarda 
yalpi tanlash 
o ‘tkaziladi. 
Yakka tanlashda 
chatishtirilayotgan 
o ‘simliklar orasidan tadqiqotchi talabiga mos individ saralanib olinadi 
va ko‘paytiriladi. 
Yalpi tanlashda 
esa seleksioner tadqiqotchi qo‘ygan 
maqsadga u yoki bu darajada mos boigan bir necha individlar tanlanib, 
ular birgalikda ko‘paytiriladi. Bir marotaba olib borilgan yakka va yalpi 
tanlash ko‘pgina hollarda kutilgan natija bermaydi. Shu tufayli yakka va 
yalpi tanlash ko‘p marotaba octkaziladi. Qisqa qilib aytganda o ‘z-o ‘zidan 
changlanuvchi o ‘simliklarda yakka tanlanishning ko‘p marotaba tanlash 
xih keng tus olgan. Yakka tanlash usuli bilan g‘o ‘zaning 
Akala 0278
namunasidan 
8517
, 
Ashmuni
namunasidan 
35-1
, J5-2navlari chiqarilgan. 
Tabiiy sharoitda o ‘simlik va hayvonlarda odam uchun foydali o ‘zgarishga 
ega formalar kam dan-kam kuzatiladi. Oqibatda yangi nav va zotlarni 
yaratish uzoq muddatni talab etadi. Yangi nav, zotlarni qisqa muddatlarda 
chiqarish uchun o ‘simlik va hayvonlarda irsiy o ‘zgaruvchanlik koiam ini 
ko‘paytirish uchun maxsus usullar: