Talaba: Olimjonova Muxlisa Gurux: 19. 04C kurs ishining mavzusi


Bosh o`rtacha qiymatni o`rtacha tanlanma qiymat bo`yicha baholash. O`rtacha tanlanma qiymatlarning turg’unligi



Download 0,69 Mb.
bet20/29
Sana06.02.2022
Hajmi0,69 Mb.
#433242
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   29
Bog'liq
Muxlisa . OLIMJONOVA 19.04C EXTIMOL KURS ISHI

Bosh o`rtacha qiymatni o`rtacha tanlanma qiymat bo`yicha baholash. O`rtacha tanlanma qiymatlarning turg’unligi
Aytaylik, bosh to`plamdan (X) son belgi ustida bog`liq bo`lmagan kuzatishlar o`tkazish natijasida belgining qiymatlari , bo`lgan n hajmli takroriy tanlanma olingan bo`lsin. Mulohazalarning umumiyligini kamaytirmasdan, belgining qiymatlarini turli deb hisoblaymiz. Aytaylik, o`rtacha bosh qiymat noma’lum bo`lib, uni tanlanmadagi ma’lumotlar bo`yicha baholash talab qilinsin. O’rtacha bosh qiymatning bahosi sifatida o`rtacha tanlanma

qiymat qabul qilinadi.
siljimagan baho ekanligiga ishonch hosil qilamiz , ya’ni bu bahoning matematik kutilishi ga teng ekanligini ko`rsatamiz. in tasodifiy miqdor, erkli, bir xil taqsimlangan , tasodifiy miqdorlar sifatida qaraymiz. Bu miqdorlar bir xil taqsimlanganligi uchun ular bir xil son xarakteristikalarga, jumladan, bir xil matematik kutilishga ega, uni a orqali belgilaymiz. Bir xil taqsimlangan tasodifiy miqdorlarning arifmetik o`rtacha qiymatining matematik kutilishi bittasining matematik kutilishiga teng bo`lgani uchun:
(2.1.1)
miqdorlarning har biri va bosh to`plam - (uni ham tasodifiy miqdor sifatida qaraymiz) bir xil taqsimotga ega ekanligini e’tiborga oladigan bo`lsak, bu
miqdorlarning va bosh to`plamning son xarakteristikalarn bir xil degan xulosaga kelamiz. Jumladan, miqdorlarning har birini matematik kutilishi a bosh to`plam X belgisining matematik kutilishiga teng, ya’ni

(2.1.1) formulada a matematik kutilishni ga almashtirib, uzil-kesil kuyidagani hosil qilamiz:

Shu bilan o`rtacha tanlanma qiymat o`rtacha bosh qiymatning siljimagan bahosi ekanligi isbotlandi. O’rtacha tanlanma qiymat o`rtacha bosh qiymat uchun asosli baho ham bo`lishini osongina ko`rsatish mumkin. Darhaqiqat, agar tasodifiy miqdorlar chegaralangan dispersiyalarga ega deydigan bo`lsak, u xolda bu miqdorlarga Chebishev teoremasini (xususiy holini) qo`llashga haqlimiz; bu teoremaga ko`ra, qaralayotgan miqdorlarning arifmetik o`rtacha qiymati, yani qiymat n ortishi bilan har birining matematik kutilishi a ga, va demak, o`rtacha bosh qiymat ga (chunki ) ehtimol bo`yicha yaqinlashadi. Shunday qilib, tanlanmaning xajmi n ortishi bilan o`rtacha tanlanma qiymat o`rtacha bosh qiymatga ehtimol bo`yicha yaqinlashadi, bu esa o`rtacha tanlanma qiymat o`rtacha bosh qiymat uchun asosli baho ekanligini bildiradi.
Yuqorida aytilganlardan yana shu narsa ham kelib chiqadiki, agar bitta bosh to`plamning o`zidan ancha katta xajmli bir nechta tanlanmalar bo`yicha o`rtacha tanlanma qiymatlar topiladigan bo`lsa, ular o`zaro taqriban teng bo`ladi. O’rtacha tanlanma qiymatlarning turg’unlık xossasi mana shundan iboratdir.
Agar ikkita to`plamning dispersiyalari bir xil bo`lsa, u holda o`rtacha tanlanma qiymatlarining o`rtacha bosh qiymatlarga yaqinligi tanlanma hajmining nisbatiga bog`lik bo’lmasligini aytib o`tamiz. Bu yaqinlik tanlanma hajmiga bog’lik: tanlanma hajmi qanchalik katta bo’lsa, o`rtacha tanlanma qiymat o`rtacha bosh qiymatdan shunchalik kam farq qiladi. Masalan, agar bir to`plamdan 1% obyekt. ikkinchisidan esa 4% obyekt tanlab olingan, shu bilan birga birinchi tanlanmaning hajmi ikkinchisidan katta bo`lsa, u holda birinchi o`rtacha tanlanma qiymat tegishli
o`rtacha bosh qiymatdan ikkinchisiga qaraganda kamroq farq qiladi.
Eslatma. Biz tanlanmani takror (qaytariladigan) deb faraz qildik. Ammo notakror tanlanmaning hajmi bosh to’plam hajmidan ancha kichik bo`ladigan bo`lsa, yuqorida xosil qilingan xulosalar bu tanlanmalar uchun ham qo`llanilishi mumkin. Bu qoidadan amalda ko`p fodalaniladi.

Download 0,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   29




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish