Talaba: Olimjonova Muxlisa Gurux: 19. 04C kurs ishining mavzusi

2.2 Dispersiya turlari
Bosh dispersiya. Bosh to`plam X son belgisini o`zining o`rtacha qiymati atrofida sochilishini xarakterlash maqsadida yigma xarakteristika - bosh dispersnya tushunchasi kiritiladi.
Bosh dispersiya deb bosh to`plam belgisш qiymatlarini ularning o`rtacha qiymati dan chetlanishlari kvadratlarining o`rtacha arifmetik kiymatiga aytiladi.
Agar N hajmli bosh to`plam belgisining barcha qiymatlari turlicha bo`lsa, u holda

Agar belgining qiymatlari mos ravishda chastotalarga ega, shu bilan birga bo`lsa, u holda

ya’ni bosh dispersiya vaznlari tegishli chastotalarga teng bo`lgan chetlanishlar kvadratlarining vazniy o`rtacha qiymatidir.
Misol. Bosh to`plam quyidagi taqsimot jadvali bilan berilgan:
2 4 5 6
8 9 10 3
Bosh dispersiyani toping.
Yechilshi. O`rtacha bosh qiymatni topamiz:

Bosh dispersiyani topamiz:

Bosh to`plam belgisi qiymatlarini uning o`rtacha qiymati atrofida sochilishini xarakterlash uchun dispersiyadan tashqari yigma xarakteristika - o`rtacha kvadratik chetlanishdan foydalaniladi.
O`rtacha kvadratik bosh chetlanish (standart) deb bosh dispersiyadan olingan kvadrat ildizga aytiladi: