Talaba: amanbayev abbos

Ishlab chiqarish hajmining o‘zgarishiga bog‘liqlik darajasiga qarab doimiy va o’zgaruvchi xarajatlar farqlanadi.

Ishlab chiqarish hajmining o’zgarishiga bog’liq bo’lmagan xarajatlar doimiy xarajatlar deyiladi. Doimiy xarajatlar ishlab chiqarish hajmiga bog‘liq bo‘lmaydi, va ishlab chiqarishning har qanday, hatto nolinchi hajmida ham mavjud bo‘ladi. Bunga korxonaning to‘lov majburiyatlari (zayomlar bo‘yicha foiz va boshqa), soliqlar, amortizattsiya ajratmalari, ijara haqi, qo‘riqlash xizmatiga to‘lov, uskunalarga xizmat ko‘rsatish sarflari, boshqaruv xodimlari maoshi va shu kabilar kiradi. O’zgaruvchi xarajatlar ishlab chiqariladigan tovar miqdorining oshishiga yoki kamayishiga bevosita bog’liq bo’lgan harajatlardir. Unga xomashyo, material, yonilg‘i-transport xizmati, ishchilar ish haqi va shu kabilarga qilinadigan sarflar kiradi. Ishlab chiqarishning har bir darajasida doimiy va o‘zgaruvchan xarajatlar yig‘indisi umumiy yoki yalpi xarajatlarni tashkil qiladi. Mahsulot narxiga qo‘shilish xarakteriga ko’ra to’g’ri va egri xarajatlar farqlanadi: