Talab, taklif va bozor muvozanati

Kutish. Sizning kelajakka bo’lgan ishonchingiz bugungi kunda tovar yoki xizmatlarga bo’lgan talabingizga ta’sir qilishi mumkin. Masalan, siz keyingi oyda yuqoriroq daromad olishga ishonsangiz, hozirda kamroq pul jamg’arasiz va joriy daromadingizning ko’p qismini muzqaymoqqa sarflaysiz. Yana bir misol, ertaga muzqaymoq narxini tushishiga ishonsangiz, bugungi narxda kamroq muzqaymoq sotib olishga harakat qilasiz.

Xaridorlar soni. Avvalgi omillarga qo’shimcha tarzda xaridorlar hatti-harakatiga ta’sir qiliuvchi omillar bir nechta bo’lib, bozor talabi xaridorlar soniga bevosita bog’liq. Agar Piter muzqaymoq iste’molchilari Katerina va Nikolasga qo’shilganda edi bozordagi talab miqdori oshgan va bozor talabi o’sgan bo’lardi.

Xulosa. Talab egri chizig’i boshqa o’zgaruvchilar o’zgarmas bo’lganda ushbu tovarning bahosini o’zgarishi talab miqdorining o’zgarishiga qanchalik ta’sir etishini ifodalaydi. Boshqa o’zgaruvchilardan birortasi o’zgarganda talab egri chizig’i ham o’zgaradi. 1-jadvalda o’zgaruvchilar mahsulot sotib oluvchilar soniga qanchalik ta’sir etishi keltirib o’tilgan. Agar siz talab egri chizig’ining siljish yoki siljimasligi bo’chiya muammoga duch kelsangiz, 2-bo’limning ilovasi sizga yordam beradi. Ikkala o’qdagi tegishli o’zgaruvchida o’zgarish bo’lganda o’q joyidan siljiydi. Chunki narx vertikal o’qda joylashadi, narxdagi o’zgarish talab egri chizig’i boylab bo’ladigan o’zgarishni ko’rsatadi. Daromad esa faqat bitta tegishli o’qdagi o’zgaruvchi o’zgarganda siljiydi.

• Taklif egri chizig’i: narx va taklif miqdori o’rtasidagi bog’liqlik

• Birormahsulot yoki xizmatga bo’lgan taklif miqdori ushbu tovarlarni bozordagi xaridorlari soni bilan ifodalanadi. Taklif miqdorining bir qancha qismlari mavjud, ammo yana bir marta narx bizning tahlilda asosiy o’rinni egallaydi. Muzqaymoq narxi yuqori bo’lganda muzqaymoq sotish daromadli bo’ladi va natijada muzqaymoq sotish hajmi oshadi. Muzqaymoq sotuvchilar ko’proq ishlashadi, ko’proq muzqaymoq texnikasi xariq qilinadiva ko’p ishchi yollanadi. Ammo muzqaymoq narxi past bo’lganda bu biznes kam daromadli bo’ladi va sotuvchilar kam muzqaymoq ishlab chiqaradi. Ba’zi narxda bir qancha sotuvchilar butunlay ishlab chiqarishni to’xtatadilar va ularning ishlab chiqarish hajmi nolga teng bo’ladi. Ushbu taklif miqdori va narx o’rtasidagi bog’liqlik