Тактиканинг фан сифатида вазифалари


Tog‘larda texnik ta’minot



Download 15,2 Mb.
bet179/224
Sana17.01.2022
Hajmi15,2 Mb.
#381732
1   ...   175   176   177   178   179   180   181   182   ...   224
Bog'liq
Тактик ва тактик-махсус тайёргарлик лотин

Tog‘larda texnik ta’minot

O‘zining fizikaviy-geografik sharoitlariga ko‘ra tog‘li joylar hilma-hildir. Ular relefining murakkabligi, tabiiy-klimatik sharoitlari, o‘simliklar dunyosining xususiyatlari, ertuproqlarning turli-tumanligi, iqtisodiy o‘zlashtirilganligi va bo‘linmalarning nafaqat jangovar harakatlar olib borish usullariga, balki texnik ta’minotni tashkil etishga ham sezilarli ta’sir ko‘rsatuvchi boshqa omillar bilan ham ajralib turadilar.

Tog‘lar dengiz sathidan absolyut balandligi bo‘yicha past (500m. dan 1000m. gacha), o‘rta balandlikdagi (1000m. dan 2000m. gacha) va baland (2000 m. dan yuqori) tog‘larga bo‘linadi.

Past tog‘lar silliq relefga ega bo‘lib ko‘pincha o‘rmonlar bilan qoplangan bo‘ladi. Balandliklarning nisbiy o‘zgarishi 200-500m atrofida bo‘ladi, yonbag‘rining qiyaligi 5-200 tashkil etadi. Sutka mobaynida harorat o‘zgarishi uncha katta farq qilmaydi. Ko‘pincha pasttog‘li joylarda temir yo‘l, shosse va tuproq yo‘llari tarmog‘i rivojlangan bo‘ladi.

O‘rta balandlikdagi tog‘lar (pologie i okruglo‘e formo‘) yotiq va gumbazsimon relefga ega bo‘lib, yonbag‘rining qiyaligi 10-250 tashkil etadi, bundan ham tik va jarliklari bor qiyaliklar ham uchraydi. Bunday tog‘larda dovonlar 700 m. va undan yuqorida bo‘lib cheklangan o‘tkazuvchanlik qobiliyatiga ega bo‘ladi. Sutka va yil mobaynidagi harorat o‘zgarishlari o‘rtasida katta farq bo‘ladi. Yo‘l tarmog‘i sust rivojlangan. Yo‘llar asosan yaxshilangan va tuproq yo‘llardan iborat, daryo vodiylari va bunday tog‘larning tepasidan ko‘pincha barcha qo‘shin turlari o‘ta oladi.

Baland tog‘lar qoyali tepalar va chuqur jarlik va kanonlari bor tik va juda tik yonbag‘irliklardan iborat bo‘ladi. Bazi joylarda muzliklar, morenalar (morena – bu siniq qoyatoshlarni muzlikning ustida to‘planib qolishi), qorli va firnli (firn – bu qordan muzga aylanish arafasida turgan, dona-dona qor) maydonlar uchraydi. Balandliklarning nisbiy o‘zgarishi 1000 m gacha etishi va undan ortiq bo‘lishi ham mumkin. Dovonlar asosan 1000-3000 metr balandliklarda bo‘ladi. Yo‘llari tarmog‘i juda sust rivojlangan, past o‘tkazuvchanlik qobiliyatiga ega va ko‘p sonli tonnel, serpanchiq ko‘tarilish va tushishlarga to‘la bo‘ladi.

Balandga ko‘tarilgan sari haroratni pasayishi (har 1000 m. da tahminan 6,50S) baland tog‘li rayonlarda tushish uzoq davom etishiga sabab bo‘ladi.

Qishda tog‘larda katta miqdorda yog‘ingarchilik bo‘ladi. qor qatlamining qalinligi 4-6 m. daralarning tangida esa 10-12 m gacha etishi mumkin.

1500 m dan yuqoridagi tez-tez tushadigan tuman va bulutlar, qish vaqtidagi qor bo‘ronlari ko‘rish uzoqligini 3-5 m gacha cheklanishiga olib keladi.

Tog‘ relefining murakkabligi bo‘linmalarning qurol-aslaha va texnikasini ekspluatatsiya qilish keskinligini oshiradi. Ko‘p sonli tik burilishlar, ko‘tarilish va tushishlar tog‘larda harakatlanayotganda burish va tormozlash mexanizmlaridan tez-tez foydalanish zaruratini tug‘diradi, bu esa friksion elementlarni oshiqcha eyilishi olib keladi hamda o‘rtacha harakat tezligini kamaytirib va mexanik-haydovchilarning charchashini tezlashtiradi. SHuning uchun ham tormozlash tizimi va burilish mexanizmlarini (rul mexanizmlarini) boshqarish muruvvatlarini tekshirish va rostlash mashinalarni tekis joyda ekspluatatsiya qilgandan ko‘ra tezroq (chahe) o‘tkazilishi kerak.



Download 15,2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   175   176   177   178   179   180   181   182   ...   224




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish