Tajriba ishlari

Mashinalarning asosiy ko‘rsatkichi uning sifat ko‘rsatkichidir. Sifat ko‘rsatkich bir-biri bilan uzviy bog‘liq bo‘lgan aniqlik, puxtalik, resurs va chidamlilik ko‘rsatkichlarni o‘z ichiga oladi.
Puxtalik deb, – mahsulotning vaqt davomida o‘z ish qobiliyatini saqlash xususiyatiga aytiladi. Puxtalik buzilish va buzilishga qadar ishchanliklari bilan tavsiflanadi.
Buzilish deb, mahsulotning ish qobiliyatini birdan yo‘qotishiga aytiladi.
Ishchanlik deb, – mahsulotning buzilishiga qadar ishlash qobiliyatiga (muddatiga) aytiladi.
Mahsulotning buzilishiga qadar vaqt (soat hisobida) mahsulotning ishlash muddati bo‘lib, u tasodifiy miqdordir.
Resurs mahsulotning ruxsat etilgan xizmat muddati bo‘lib, soat bilan aniqlanadi. Resurs tasodifiy emas, aksincha, mahsulotning ruxsat etilgan ish muddati bo‘lib, uning chidamliligini belgilaydi.
Mahsulotning puxtaligi umumiy xossaga ega bo‘lib, buzilmasdan ishlash va chidamlilik xususiyatlarni o‘z ichiga oladi.
Umirboqiyligi deb, – mahsulotning ishlashi mumkin bo‘lgan chegarali holatiga etishigacha o‘z ish qobiliyatini saqlay olish xususiyatiga aytiladi. Bunda mahsulotni ekspluatatsiya qilish davrida belgilangan texnik xizmat va ta’mirlash tizimi asosida uning ish qobiliyati saqlab turuladi.
Mahsulotning barcha detallarini tayyorlash uchun dastgohlarning yoki boshqa jihozlarning band bo‘lish davomiyligini dastgohlarning ishlash vaqti aniqlaydi.
Mahsulotni tayyorlash yoki ta’mirlash jarayonining boshidan ohirigacha ketgan vaqt oralig‘iga ishlab chiqarish sikli deb aytiladi.
Sermehnatlilikka qarab ishchilar soni aniqlanadi.
Syerdastgohlik deb, dastgohlarning ma’lum muddat (vaqt) ichida tayyorlagan mahsulotlar soniga aytiladi. Syerdastgohlik bo‘yicha dastgohlar soni aniqlanadi.



1. Mashinasozlikda aniqlik deganda nimaga tushunasiz?
2. Mashina, mexanizm va ularning detallarining funksional qo‘yimi (dopuski) tushinchasini izohlang? U qaysi qo‘yimlardan tashkil topgan?
3. Texnolrgik tizim deganda nimaga tushinasiz? Izohlang!
4. Nominal, haqiqiy va chegaraviy o‘lchamlar tushunchalarini izohlang?
5. Qo‘yim tushunchasi va u qanday aniqlanadi?
6. Aniqlikka ta’sir ko‘rsatuvchi omillar qaysilar?