Тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни ташкил этиш бош илмий методик маркази



Download 2,41 Mb.
Pdf ko'rish
bet48/82
Sana29.04.2022
Hajmi2,41 Mb.
#591854
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   82
Bog'liq
Biologiya-fanlarining-taraqqiyot-tendensiyalari-va-innovatsiyalari

 
ГЕНЛАРНИ ВЕКТОРГА КИРИТИШ. 
У метод ёки бу методлар билан олинган ген оқсил структураси 
тўғрисидаги информацияни сақлайди, лекин геннинг ўзи бу информациянинг 
реализация (қўллай олмайди). Бунинг учун геннинг таъсирини бошқарувчи 
қандайдир механизм керак. 
Шу сабабли, генетик информацияни ҳужайрага киритиш учун 
векторлардан фойдаланилади. Векторлар - ҳалқасимон молекулалар бўлиб, 


150 
мустақил репликация (мустакил нуклеин кислота ҳосил қилиш) қобилиятига 
эга. Ген вектор билан бирга рекомбинат ДНК ни ҳосил қилади. Рекомбинат 
ДНК конструктураси ҳосил бўлади. 
Векторнинг ҳалқали молекуласи рестриктазада аралаштирилади, чунки 
лентасимон олинган ДНК нинг охири ёпишқоқ бўлиши керак, чунки 
киритилаётган ДНК нинг охири билан комплиментар бўлиши зарур. 
Векторнинг комплиментар ёпишқоқ охири ва киритилаётган ген ДНК лизага 
билан тиқилади ва олинган рекомбинат ДНК, ДНК лизага ёрдамида алоҳида 
ҳалқасимон молекула ҳосил қилади. 
Векторлар иккита гуруҳга бўлинади, вируслар ва плазмидалар. 
Вирусларнинг вектор сифатида фойдаланилганда, улар организмда ривожланиб 
ҳар хил касалликларни ва ҳаттоки генетик касалликни чиқариши мумкин ва 
улар авлоддан-авлодга беришиши мумкин. 
Вирусларнинг биотехнологиядаги асосий аҳамиятлардан бири бир 
ҳужайрадан иккинчисига тезлик билан ҳар хил информацияни ўсимлик ва 
ҳайвонлар тукималарида транспартировка қилади. Қисқа вақт ичида 
генерализация қилинган инфекция организмга тарқалади. Вирусларнинг бундай 
хоссалари 
юксак 
организмларни 
соматик 
ҳужайрасида 
генетик 
модификациянинг очилишига шароит яратади. 
Бу билан одамлардаги ирсий касалликларни даволаш шароити яратади, 
яъни организмга етишмайдиган генларни инсон организмидаги барча 
ҳужайраларга таркатади. 
ПЛАЗМИДАЛАР – ўзи репликацияланувчи автоногенетик бирлик, 
бактерияларда, замбуругларда, ўсимлик ва ҳайвонларда топилган. Ген 
инженерлигида бактериялар плазмидаси, айниқса Е. Сoli плазмидаси кўпроқ 
кулланилади 
Бактериалогик плазмидалар иккига бўлинади. Коньюгатлик, яъни 
генетик информацияни бир ҳужайрадан иккинчисига бактерия коньюгацияси 
орқали берилади. Иккинчи йўл эса коньюгациясиз, яъни генетик ахборот 
тўғридан-тўғри бактериалогик трансформация орқали берилади. 


151 
ТРАНСФОРМАЦИЯ – эркин ва, шу жумладан, плазмиднинг ДНК ни 
реципиент ҳужайрага ўтказиб, ҳужайрадаги белгиларнинг ўзгартирилиши. 
Бундай ҳолатда реципиент хромосомадаги бир ипли ДНК фрагментига 
рекомбинация содир бўлади ёки хромосомадан ташқаридаги генетик 
бирликларда рекомбинация бўлади. 
Трансформация ДНК бактерияларда содир бўлишини 1926 йилда 
Гриффит пневмакоккларда кузатди. Генетик материал ҳужайрага утгандан 
кейин, ҳужайра ичкарисидаги нуклазалар билан ҳужум қилинади. 
Коньюгация йўли билан айрим плазмидалар утказилади. Бундай ҳолатда 
информация бактериянинг бир ҳужайрасидан (эркакдан, донордан) бошқасига 
(аёлга, реципиентга) жинсий ворсинкалар орқали (оқсилли трубкалар орқали) 
ўтказилади. 

Download 2,41 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   82




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish