Тайёрлаш, расмийлаштириш ва

1-расм.Ҳинд настарини уруғлари морфологияси 
a. Ҳинд настарини (Lagerstroemia indica L.) уруғлари 
b. Ҳинд настарини (Lagerstroemia indica L.) уруғмевалари 
c. Ҳинд настарини (Lagerstroemia indica L.) 1000 дона уруғ оғирлиги 
Тадқиқот олиб бориш натижасида Хинд настаринидаги фаслий 
ўзгаришлари ўсимликнинг ўсиш ва ривожланишга боғлиги кузатилди. Бунда 
янги барг ҳамда новдаларнинг хосил бўлиши март апрель ойига тўғри келди. 
Ғунчалаши эса май июнь ойи ва бошқа жараёнлардаги кўрсатгич муддатлари
2-жадвалда келтирилган. 
2-жадвал 
Хинд настаринидаги фаслий ўзгаришлар 
(Кузатувлар 2018йилда Тошкент Ботаника боғи ҳудудларида олиб борилган) 
№ 
Кузатув тури 
Қайд этилган 
сана 
1 
Янги барг ҳамда новдалар хосил бўлиши 
Март-апрел 
2 
Ғунчалаши 
Май-июн 
3 
Қийғос гуллаши 
Июл-октябр 
4 
Мевалар шаклланиб пишиб етилиши 
Сентябр-октябр 
5 
Мевалар тўкилиши 
Октябр-ноябр 
6 
Эски барглар тўкилиши 
Ноябр-декабр 
Диссертациянинг
«
Ҳинд 
настарини 
бутасини 
кўпайтириш 
технологияси
» деб номланган тўртинчи бобида манзарали ўсимлик ҳисобланган 
ҳинд настарини бутасини турли усулларда кўпайтириш ҳамда кўкаламзорлаштириш 
ишларига тавсия қилиш мақсадида манзаравийлик хусусиятлари баҳоланган. Тадқиқот 

---

49 
объектини кўпайтириш бўйича технологик карта ишлаб чиқилиб, кўпайтиришнинг 
иқтисодий самарадорлиги аниқланган. 
Хинд настарини(
Lagerstroemia indica
L.) турини Ботаника боғи ҳудудида 
уруғидан ҳамда вегетатив қаламчалардан кўпайтириш устида тажрибалар ўтказилди. 
1.
Қайтарилиш. Куз фаслида уруғидан кўпайтириш: очиқ ерга 2018 йил
23-ноябрда уруғлар экилди. Уруғларнинг илк унувчанлиги ёғингарчилик 
кўп бўлганлиги ва тупроқ ҳарорати пастлиги туфайли 2019 йил баҳор 
фаслида ҳеч қандай натижа бермади. Кузда уруғидан кўпайтириш усули 
самара бермади. 
2.
Қайтарилиш. Ҳинд настарини уруғлари сифати ва унувчанлигини 
аниқлаш мақсадида 2019 йил куз фаслида терилган уруғлари алоҳида 
тозаланди ва лаборатория шароитида уларнинг унувчанлиги аниқланди. 
Тажриба Ботаника боғи лабораториясида (ГОСТ 13056.6-68) 
«
Дарахт ва 
буталар унувчанлигини аниқлаш
»
усулига асосан, қанотчаларидан 
тозаланган 100 дона уруғлар унувчанлиги аниқланди. Уруғлар 1л сувга 
2мг K MnO
4 
кукуни қўшилган эритмага 6 соат вақт мобайнида касаллик 
ва зараркунандалардан тозалаш мақсадида қўйилди. Тозаланган уруғлар 
қуритилиб, стерилланган петри ликопчаларига терилди.Тажриба ҳаво 
харорати 24-26
0
С, намлиги 95% шароит яратилган петри ликопчаларида 
термостатда ўтказилди. Тажриба сўнггида 100 дона уруғдан 34 таси пуч, 
12 дона уруғ замбуруғ билан зарарланди ва қолган 54 та уруғ униб чиқди. 
Унувчанлик 54% эканлиги аниқланди (2-расм). 
A b c