Tahlilni xromatografik usullari, tasnifi va sifat tahlilda qo`llanishi

2.4. XROMATOGRAFIYASI
Sklyuzion xromatografiya - bu variant! suyuq xromatografiya, bunda ajralish molekulalarning sorbent teshiklari ichidagi erituvchi va oqayotgan erituvchi o'rtasida taqsimlanishi tufayli sodir bo'ladi. " uning zarralari orasida.
Boshqa HPLC opsiyalaridan farqli o'laroq, ajratish qaerda ketadi komponentlarning sorbent yuzasi bilan turlicha o'zaro ta'siri tufayli qattiq to'ldiruvchining o'lchamni istisno qilish xromatografiyasidagi roli faqat ma'lum o'lchamdagi teshiklarni hosil qilishdan iborat bo'lib, statsionar faza bu teshiklarni to'ldiradigan erituvchi hisoblanadi. Shuning uchun, bu plomba moddalariga "sorbent" atamasidan foydalanish biroz shartli.
Usulning asosiy xususiyati molekulalarni eritmadagi o'lchamlari bo'yicha deyarli har qanday molekulyar og'irlik oralig'ida - 10 2 dan 10 8 gacha bo'lgan ajratish imkoniyatidir, bu uni sintetik va biopolimerlarni o'rganish uchun ajralmas qiladi.
An'anaga ko'ra, organik erituvchilarda amalga oshiriladigan jarayon hali ham ko'pincha gel o'tkazuvchanlik xromatografiyasi, suvli tizimlarda esa gel filtrlash xromatografiyasi deb ataladi. Ushbu kitobda ikkala variant uchun bitta atama qabul qilingan, u inglizcha "O'lchamni istisno qilish" dan keladi - o'lcham bo'yicha istisno - va jarayonning mexanizmini to'liq aks ettiradi.
O'lchamni istisno qilish xromatografiyasi jarayonining juda murakkab nazariyasi haqidagi mavjud g'oyalarni batafsil tahlil qilish monografiyalarda amalga oshiriladi.
Ustundagi erituvchining umumiy hajmi Vt (ko'pincha ustunning umumiy hajmi deb ataladi, chunki Vd xromatografik jarayonda ishtirok etmaydi) - harakatchan va statsionar fazalar hajmlarining yig'indisi.
Okklyuziv ustunda molekulalarning saqlanishi ularning g'ovaklarga tarqalish ehtimoli bilan belgilanadi va molekulalar va g'ovaklarning o'lchamlari nisbatiga bog'liq bo'lib, sxematik ravishda 1-rasmda ko'rsatilgan. 2.15. Tarqatish koeffitsienti Ka, xromatografiyaning boshqa variantlarida bo'lgani kabi, bu moddaning statsionar va harakatlanuvchi fazalardagi konsentratsiyalarining nisbati.
Mobil va statsionar fazalar bir xil tarkibga ega bo'lgani uchun, keyin kd har ikkala faza ham bir xilda mavjud bo'lgan modda, birga teng. Bu holat eng kichik o'lchamdagi (erituvchi molekulalarni o'z ichiga olgan) C molekulalari uchun amalga oshiriladi, ular barcha gözeneklere (2.15-rasmga qarang) kirib boradi va shuning uchun ustun bo'ylab eng sekin harakatlanadi. Ularning ushlab turilgan hajmi erituvchining umumiy hajmiga teng Vt-
G uruch. 2.15. Molekulalarni o'lchov bo'yicha ajratish modeli
Sorbentning g'ovak hajmidan kattaroq barcha molekulalar ularga kira olmaydi (to'liq istisno) va zarralar orasidagi kanallardan o'tadi. Ular kolonnadan bir xil ushlab turish hajmi mobil fazaning hajmiga teng bo'lgan V 0 - bu molekulalar uchun bo'linish koeffitsienti nolga teng.
Oraliq kattalikdagi molekulalar, faqat ba'zi gözeneklere o'tishga qodir, ularning o'lchamiga ko'ra ustunda saqlanadi. Bu molekulalarning tarqalish koeffitsienti noldan birgacha o'zgarib turadi va ma'lum o'lchamdagi molekulalar uchun mavjud bo'lgan g'ovak hajmining ulushini tavsiflaydi.Ularning ushlab turilgan hajmi Y o ning yig'indisi va g'ovak hajmining kirish mumkin bo'lgan qismi bilan aniqlanadi.