Tafakkur avlodi

ЎЗБЕКИСТОНДА ПАХТА ЯККАҲОКИМЛИГИНИНГ 
ЎРНАТИЛИШИ ВА УНИНГ НАТИЖАЛАРИ
111
60 йилларда Учқизил, Дегрез, Жанубий Сурхон сув 
омборлари, Шеробод магистрал канали қурилиб, 
фойдаланишга топширилди. Бу даврнинг яна бир 
муҳим янгилиги, Амударёдан насослар ёрдамида 
сув чиқарилиши бўлди. Бажарилган улкан ишлар 
натижасида Сурхон воҳасининг сув билан таъмин
-
ланиши анча яхшиланди. Сурхон-Шеробод воҳасида 
йирик пахтакор районлари ташкил топди.
Шу билан бирга, Ўзбекистонда янги ерларни ўз
-
лаштириш маъмурий-буйруқбозлик асосида таш
-
кил этилган эди. Қаттиқ марказлаштирилган ти
-
зим маҳаллий аҳолининг иқтисодий манфаатлари, 
маиший турмуш даражасини ҳисобга олмаган эди. 
Пахтачилик билан боғлиқ суғориш иншоотларнинг 
кўплаб қурилиши ва янги ерларнинг ўзлаштирили
-
ши натижасида шу қадар кўп муаммо пайдо бўлди
-
ки, уларни совет давлати бартараф этолмай қолди. 
Албатта уларни ҳал этиш мумкин эди. Бунинг учун 
катта маблағ ҳамда кўп вақт зарур эди. Лекин со
-
вет режими муаммоларни ҳал этишни кейинга су
-
риб, уларни яшириш учун мафкуравий тарғиботни 
кучайтирди. Кучли тарғибот машинаси одамлар 
онгига коммунистик партиянинг улуғлиги, узоқ ке
-
лажакдаги бахтли ҳаёт ҳақидаги ишончни сингди
-
риши лозим эди. Аммо реал ҳаёт бу ёлғонларни чип
-
пакка чиқарди. Одамлар совет тузумининг ёлғон 
ваъдаларига ишонмай қолишди. 
 

---

Якубова Диларам Таджиевна
112
III. БОБ. СУРХОН ВОҲАСИНИНГ ПАХТАЧИЛИК 
ХЎЖАЛИКЛАРИДА ИЖТИМОИЙ-ИҚТИСОДИЙ 
АҲВОЛ 
3.1. Сурхон воҳасида 1946-1970 йилларда 
пахта яккаҳокимлиги сиёсатининг амалга 
оширилиши ва унинг натижалари
Иккинчи жаҳон урушидан кейинги йилларда Ўз
-
бекистонда халқ хўжалигини қайта тиклаш ишла
-
ри бошланди. Бутун иқтисодиётни, шу жумладан, 
пахтачилик соҳасида юзага келган муаммоларни 
бартараф этиш учун зарурий чоралар кўрилди. Бу 
борада 1946 йил 2 февралда СССР ХКС томонидан 
қабул қилинган «1946-1953 йилларда Ўзбекистон
-
да пахтачиликни қайта тиклаш ва янада юксалти
-
риш режаси ва тадбирлари тўғрисида»ги қарори 
муҳим роль ўйнади. Негаки, бу қарор Ўзбекистонда 
пахта якка ҳокимлигини шакллантиришга қаратил
-
ган эди. Қарорда Ўзбекистонда 1946-1953 йилларда 
давлатга пахта сотишни икки баравар кўпайтириш 
белгиланди. Бу вазифани бажариш учун озиқ-овқат 
етиштириш учун мўлжалланган ерларнинг катта
-
гина қисмини пахтага ажратиш, янги ерларни ўз
-
лаштириш, ирригация ва мелиорация ишларини 
яхшилаш, қишлоқ хўжалигини комплекс механиза
-
циялаш лозим эди.
Пахтачиликни ривожлантиришда 1949 йил 4 
февралда ҳукумат томонидан қабул қилинган пах
-
та харид нархларининг оширилиши тўғрисидаги 
қарори муҳим роль ўйнади. 1 тонна пахта 3 тонна 

---