Tadrij (arabcha)-klassik poeziyadagi badiy usullardan biri bo’lib, darajama

             Menikidir  maktab, ijod, fan. 

             Menikidir sog` aql, badan, 

             Ko`nglim to`lin oy kabi ravshan. ( Hasan  Po`lat.) 

 

Antiteza  (  grekcha    antithesis  –  qarama-qarshi  qo`yish  so`zidan)  –  bir-biriga 

zid  tushuncha,  fikr  va  hissiyotlarning  yaqqol  ifodalashda  hamda  ularga  qiyosiy 

xarakteristika berishda qo`llaniladigan adabiy usul.  

            Menga nomehribon yor o`zgalarga mehribon ermish, 

            Mening jonim olib, ag`yorga oromijon ermish.            (Navoiy.) 

Antitezaning  Sharq  klassik  adabiyotida  qo`llangan  turlaridan  biri  tazod  deb 

atalgan. 

  Apostrofa  (grekcha  apokryphos  –  yashirin,  qalbaki  so`zidan)  –  jonsiz  narsa 

yoki hodisaga jonli narsa  va hodisadek  yohud hozir bo`lmagan kishiga shu yerda 

hozir turgandek murojaat etishdan iborat poetik nutq usullaridan biri.  Masalan: 

                         

                          Aleksandr Sergeevich, 

                                                         ruxsat bering, 

                         Tanishaylik  -  

                                             Mayakovskiy. 

                         Qo`lni bering!                         (V. Mayakovskiy. “To`yona” 

she`ridan.)