Tadqiqotlari

7.11-rasm. Marketing madaniy-ta’lim muhiti 
Marketing tadqiqotida tarixiy, diniy, milliy an’analarni, shuningdek, 
iste’molchilarning madaniy-ta’lim darajasini e’tiborga olish zarur. Bu omillar ko‘p 
jihatdan xaridorlar talabi strukturasini, aholining iste’mol madaniyati darajasini, turli 
ijtimoiy guruhlarning iste’mol bozoridagi xulq-atvor rolini belgilab beradi. 
Ta’limning marketing faoliyatiga bevosita aloqasi bor. Marketing-menejment 
va marketologiya sohasida mutaxassislar tayyorlash darajasiga ularning faoliyat sifati 
va samaradorligi bog‘liq bo‘ladi. Mutaxassisning qobiilyatlari, uning ma’lumot 
darajasini raqobatbardoshlikning muhim omillaridan biri sifatida ko‘rib chiqish 
mumkin. Tovarni yaratishdan tashqari uni sota olish ham talab qilinadi. Malakali 
mutaxassislarni jalb etishdan tashqari marketing sohasida mehnat qilayotgan 
xodimlarni doimiy o‘qitib borish, ularning malakasini oshirish zarur. 
7.12. -rasm. Axborot-reklama muhiti tahlili 
MARKЕTING MADANIY-TA'LIM 
SOHASI 
 
TA'LIMGA 
TALAB 
IJTIMOIY-MADANIY 
XIZMATLARGA TALAB 
MA'NAVIY 
QADRIYATLARGA 
TALAB 
MARKЕTING SOHASIDA 
MUTAXASSISLAR 
TAYYoRLASh 
MARKЕTING AXBOROT MUHITI 
 
Firma va uning 
ma?suloti imidjini 
shakllantirish 
 
Rеklama faoliyati va 
uni tahlil qilish
Jamoatchilik bilan aloqalarni tashkil 
qilish va firma va uning tovarini 
ommaviylashtirish
Pablisiti 
 
Pablik 
рилейшнз 

---

167 
Pablisiti va «pablik-rileyshnz» tizimi axborot muhitining o‘ziga xos shakli 
sanaladi. Pablisiti (publicity) bu – bozor korxonalari va ularning tovarlari 
mashhurligini shakllantirish bo‘yicha faoliyat. Pablik-rileyshnz (public relations) 
marketing ehtiyojlarini qondirishga yunaltirilgan jamoatchilik bilan aloqalarni 
ifodalaydi. Bu tizimda firma va uning tovarlari uchun ijobiy imidj yaratish muhim 
o‘rin egallaydi. 
Marketingga axborot muhiti ham muhim ta’sir ko‘rsatadi. Axborot muhiti 
ishlab chiqaruvchilar va savdo faoliyatiga iste’molchilarning munosabati va 
jamoatchilik fikrini shakllantiradi. Axborot muhitida reklama vositalari jamlangan 
bo‘ladi. Axborot muhiti tovar va xizmatlarga talabning kengayishiga xizmat qiladi, 
aytish mumkinki, axborot (ayniqsa, reklama shaklida) talabni yaratadi. Shuni esdan 
chiqarmaslik kerakki, axborot muhitida tovarlar sifatiga baho beriladi. 
Makromuhit omillari tashqi omillar, yoki boshqacha aytganda nazorat 
qilinmaydigan o‘zgaruvchilar hisoblanadi. Rejalashtirish bo‘yicha mutaxassislar 
marketing strategiyalari va rejalarini tuzishda ushbu omillar bilan ishlashga 
majburdirlar. 
Makromuhitning asosiy omillariga