Тақдимот маърузачи: Ҳайдаров Ў. А

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ
ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ
 
ТОШКЕНТ ДАВЛАТ ИҚТИСОДИЁТ УНИВЕРСИТЕТИ
“БАНК ИШИ ВА ИНВЕСТИЦИЯЛАР” КАФЕДРАСИ
“ИНВЕСТИЦИЯ” фанидан
ТАҚДИМОТ
Маърузачи: Ҳайдаров Ў.А.
7-мавзу. Инвестиция фаолиятини молиялаштириш манбалари ва усуллари
 
РЕЖА:
 
1. Инвестиция фаолиятининг моҳияти, аҳамияти ва унинг йўналишлари.
2. Инвестицияларни молиялаштириш манбаларининг моҳияти ва аҳамияти.
3. Инвестиция фаолиятини молиялаштириш усуллари.
Инвестиция фаолияти-бизнеснинг махсус тури. У фойда олиш ва ўз даромадларни янада ошириш учун ҳар қандай инвестиция объектларига маблағларни жалб қилиш билан тавсифланади. Мамлакат иқтисодиётининг кучи ва самарадорлиги нима ишлаб чиқарилаётганига, қанча ишлаб чиқарилаётганига ва қандай харажатларга боғлиқ. Бозор иқтисодиётида корхоналарнинг ривожланиши учун асос ўз мамлакатидаги корхоналар билан бошқа мамлакатлардаги корхоналар ўртасидаги рақобатдир.
Рақобат компанияларни ишлаб чиқариш харажатларини камайтиришга, янги ишлаб чиқариш усулларини, янги технологиялар ва янги маҳсулотларни излашга мажбур қилади.
Инвестицион фаолият-бу корхонада капитални инвестициялаш ва қўйилган мақсадларга эришиш учун амалий ҳаракатларни амалга оширишдир.
Инвестицион фаолият босқичлари
Биринчи босқичда лойиҳа ишлаб чиқилади ва инвестиция режаси яратилади. Инвестиция режаси нима? Бу лойиҳанинг моҳияти ва мазмуни ҳақида батафсил маълумот йўқ. Бу босқичда сизга бизнес-режа ҳам керак. Бу босқичнинг аҳамияти энг муҳим ҳисобланади. Лойиҳанинг малакали амалга оширилиши тренинг даражасига боғлиқ.
Иккинчи босқичда иқтисодий баҳолаш амалга оширилади, лойиҳа рисклари баҳоланади, лойиҳалаш ва смета ҳужжатлари тузилади ва лойиҳа зарур ҳолларда тасдиқланади.
Учинчи босқичда объект яратилади-қурилиш бошланади, корхона ташкил этилади ва лойиҳада кўрсатилган ғояларни амалга ошириш бошланади. Бу жараён энди тамом бўлмайди, чунки инвестицион фаолият бу шартларнинг доимий бажарилишини назарда тутади.
Кейин лойиҳа қоплашга келади ва моддий бўлмаган натижалар ҳам қайд этилади. Агар фойда мақсади мавжуд бўлса, молиявий кўрсаткичлар ҳисобланади, қайта тикланади ва текширилади.
MOLIYALASHTIRISHNING DASTLABKI BOSQICHIDA
AMALGA OSHIRILADIGAN CHORA-TADBILAR
Loyihani amalga oshirish imkoniyatlari tahlil qilinadi:

• investitsiyalash uchun kerak bo’ladigan mablag’lar hajmi va salohiyatli investorlar;
• loyihani amalga oshirishning ichki va tashqi shart-sharoitlarini baholash;
• loyiihani amalga oshirish imkoniyatlarini makro va mikroiqtisodiy darajada tahlil qilish.

Loyihani asoslashning tayyorgarlik bosqichi:
- loyihani mavjud muqobillar bilan solishtirgandagi dastlabki asoslash;
- qo’shimcha (funksional) tadqiqotlar;
- loyihani texnik-iqtisodiy asoslash;
- loyihani amalga oshirishga kelishish va tasdiqlash (ishchi hujjatlar).
Loyihani baholash va investitsiya qilish to’g’risida qaror qabul qilish:
- yakuniy qaror sifatida loyihani ijtimoiy-iqtisodiy baholash;
- investitsiyalashning salohiyatli manbalarini aniqlash;
- investitsiyalashning tadbirlarini ishlab chiqish.
Инвестицион лойиҳаларни амалга оширишда энг муҳим масала бу уларни молиялаштиришдир. Молиялаштириш - бу инвестиция лойиҳасини амалга ошириш учун зарур бўлган элементларни сотиб олиш учун маблағ сарфлашни англатади.
Ушбу маблағларни турли манбалардан олиш мумкин: бюджетдан молиялаштириш, корхоналарнинг ўз маблағларидан фойдаланиш, кредит ресурслари, қарз маблағлари (аҳоли ва индивидуал фирмалар) ва бошқалар. Нафақат инвестиция фаолиятининг самарадорлиги, балки инвесторнинг келажакдаги ҳаётийлиги, молиявий барқарорлиги қайси манбалар танланишига боғлиқ.
2019-yilda Osiyo Taraqqiyot banki kreditlari va grant mablag’larining tarmoq va yo’nalishlar
bo’yicha moliyalshtirilishi
INVESTITSIYA LOYIHALARINI MOLIYALASHTIRISH TAMOYILLARI ASOSIDA RIVOJLANTIRISH YO’NALISHLARI
ХУЛОСА
Республикамизда саноат ва ишлаб чиқариш корхоналарини модернизациялаш ва техник янгилашни жадаллаштириш, узоқ муддатли инвестиция лойиҳаларини молиялаштириш механизмларини такомиллаштириш, тадбиркорлик субъектларини кредитлаш кўламларини янада кенгайтириш тижорат банкларининг капиталлашувини ошириш ва уларнинг ресурс базасини кенгайтириш, янги банк-молия хизматларини жорий қилиш билан бевосита боғлиқ. Бунда қуйидаги масалаларга эътибор қаратиш лозим: Тижорат банкларининг ресурс базасини кенгайтириш билан боғлиқ комплекс чора-тадбирларни амалга ошириш. Бунда, аҳоли ва хўжалик субъектларининг бўш пул маблағларини жалб этишга қаратилган янги молиявий инструментларни жорий этиш мақсадга мувофиқ;
Корхоналар томонидан маҳаллий ва хорижий молия бозорларида қарз мажбуриятларини (облигациялар) жойлаштириш орқали инвестиция лойиҳаларини молиялаштиришга узоқ муддатли ресурсларни жалб этиш; Инвестицион фаолиятни молиялаштириш билан боғлиқ инфраструктурани ривожлантириш, жумладан, инвестиция фондлари, венчур фондлари, стартапкомпаниялари каби янги молиявий институтлар ташкил этиш ва улар фаолиятини рағбатлантириш;
Инвестицион лойиҳалар бўйича хужжатларни тайёрлаш ва экспертиза қилиш жараёнини янада такомиллаштириш, тижорат банкларида инвестицион фаолият амалга ошириш билан боғлиқ алоҳида тузилмалар фаолиятини халқаро талаблар даражасида қайта кўриб чиқиш;
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузурида Тадбиркорлик фаолиятини ривожлантиришни қўллаб-қувватлаш давлат жамғармаси фаолиятини тадбиркорлик субъектлари орасида кенгроқ ёритиш, тижорат банклари ва Савдо-саноат палатаси тармоғи орқали ҳудудларда тегишли хизматларни кўрсатиш кўламини янада кенгайтириш.
ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАХМАТ!