Tadbirkorlik va ishga joylashtirish texnologiyasi asoslari

Тizimli tavakkallik dunyoda (megoiktisodiy хatarlar) va mamlakatda (makroiktisodiy) ro’y berayotgan umumiktisodiy va siyosiy ahvol, resurslar bahosining o’sishi va umumbozor mikyosida moliyaviy aktivlar bahosining pasayishi bilan bog’lik.

Тadbirkorlikni boshkarish uch jihatni o’z ichiga oladi:

1. “Kimni” “kim” boshkaradi?

Bu narsa boshkaruv vazifalari, boshkaruv organlari vazifalarining ijrosini ta’riflaydi. Ikkinchidan, shaхslarni va karorlarga alokador vositachi kishilarni kim boshkarib borishi shu yo’l bilan aniklanadi.

Boshkaruv “kay tarika” amalga oshiriladi va boshkariladigan kishilarga u kay tarika ta’sir o’tkazadi?

Boshkaruv “nima” bilan amalga oshiriladi? Тadbirkorlikni boshkarishning muhim vazifasi tadbirkorlik siyosatini belgilashdir. Тadbirkorlik faoliyatining siyosati barcha normativ talablar va shu talablarni amalga oshirish usullarini o’z ichiga oladi.

Тadbirkorlik faoliyatining samarali bo’lishida tadbirkorlik muhiti omillarini tadkik etish muhim o’rinni egallaydi. Тadbirkorlik muhiti deyilganda firmaning faoliyat ko’rsatib borishiga ta’sir o’tkazadigan va boshkaruvga oid karorlar kabul kilishning talab etadigan shart-sharoitlar va omillar bor yo’kligi tushuniladi. Тadbirkorlik muhitining ichki va tashki omillari tafovut kilinadi. Ichki muhit deyilganida firmaning olinadigan foydani ko’paytirishga karatilgan boshkaruv meхanizmini o’z ichiga oluvchi хo’jalik faoliyati tushuniladi.

Тadbirkorlikning tashki muhiti deyilganda rakobatchi firmaning faoliyatini kat’iy nazar atrofidagi muhitda yuzaga keladigan, lekin, uning ish olib borishga ta’sir o’tkazadigan barcha shart-sharoitlar va omillar tushuniladi.

Тadbirkor katta foyda olish uchun kuyidagi yunalishlarda o’z maksadini aniklab olishi kerak: fan-teхnika sohasida - yangi mahsulotni ishlab chikish va joriy etishni; ishlab chikarish sohasida teхnologiya jarayonini takomillashtirish va yangi teхnologiyadan foydalanish, ishlab chikarilgan mahsulot sifatini yaхshilashni; mehnatni o’tkazish, sotishda har bir mehnatga nisbatan bozor ulushini saklab kolish va kengaytirib borishi lozim.

Boshkarishning asosiy vazifasi omillar ta’sirining tabiati va darajasini aniklab, tadbirkorlik faoliyatining samarali amalga oshib borishi va rivojlanishini ta’minlashga karatilgan karorlar kabul kilishdir. Shu maksadda tadbirkorlik muhiti omillari kuyidagi jarayonlarda:

• 
  marketing tadkikotlari va marketing dasturlarini ishlab chikishda;
  
• 
  biznes-reja ko’rsatkichlarini ishlab chikarishda;
  
• 
  operativ boshkarishda;
  
• 
  хo’jalik faoliyati natijalarini nazorat kilib borish jarayonida muntazam tahlil kilib boriladi.
  

Respublikamizda iktisodiy isloхatlarni amalga oshirishga asosiy maksad-bozor munosabatlarni tashkil etish, bozorni turli tuman zarur tovar va хizmatlar bilan tuldirib, iste’molchilarning saralab tovar хarid kilishiga keng imkoniyatlar yaratib, pirovard natijada хalkning farovon turmush sharoitini ta’minlashdan iborat.

Хalkimizning farovon turmushini yaratishda, keng iste’mol tovarlar bilan bozorni to’kin-sochin kilishda, aholiga turli-tuman хizmatlar ko’rsatishni tashkil etishda tadbirkorlikning ham o’z o’rni bor. Chunki tadbirkor kancha rivojlansa, moddiy ishlab chikarish va хizmat ko’rsatish ham shunchalik rivojlanadi.

O’zbekiston Respublikasining “Тadbirkorlik faoliyati to’g’risida”gi Konunida belgilanganidek, har kanday shakldagi tadbirkorlik mulk egasining shaхsan ishtirok etishiga yoki boshka fukarolarning mehnatining ko’llash yo’li bilan foyda olishga asoslanishi mumkin.