Tadbirkorlik va boshqaruv

Umumiy xarajatlar (Jami xarajat) — (ingliz til. Total cost. Odatda TC kabi yuritiladi) — Maʼlum muddatli oraliqda maʼlum miqdorda mahsulot ishlab chirqarish uchun sarflangan o'zgarmas xarajat va o'zgaruvchi xarajatlarning yigʻindisi.

Umumiy xarajatlar (Jami xarajat) — (ingliz til. Total cost. Odatda TC kabi yuritiladi) — Maʼlum muddatli oraliqda maʼlum miqdorda mahsulot ishlab chirqarish uchun sarflangan o'zgarmas xarajat va o'zgaruvchi xarajatlarning yigʻindisi.

TC=FC+VC

Mahsulot birligini ishlab-chiqarishga qilinadigan sarf-xarajatlarni hisoblash uchun oʻrtacha umumiy, oʻrtacha doimiy va oʻrtacha oʻzgaruvchan xarajatlar tushunchalaridan foydalaniladi. Oʻrtacha umumiy xarajatlar yalpi (umumiy) xarajatlarning ishlab chiqarilgan tovar miqdoriga nisbatiga teng. Oʻrtacha doimny xarajatlar doimiy xarajatlarni ishlab chiqarilgan mahsulot miqdoriga boʻlish yoʻli bilan aniqlanadi. Oʻrtacha oʻzgaruvchi xarajatlar oʻzgaruvchi xarajatlarni ishlab chiqarilgan mahsulot miqdoriga boʻlish yoʻli bilan aniqlanadi.

Mahsulot birligini ishlab-chiqarishga qilinadigan sarf-xarajatlarni hisoblash uchun oʻrtacha umumiy, oʻrtacha doimiy va oʻrtacha oʻzgaruvchan xarajatlar tushunchalaridan foydalaniladi. Oʻrtacha umumiy xarajatlar yalpi (umumiy) xarajatlarning ishlab chiqarilgan tovar miqdoriga nisbatiga teng. Oʻrtacha doimny xarajatlar doimiy xarajatlarni ishlab chiqarilgan mahsulot miqdoriga boʻlish yoʻli bilan aniqlanadi. Oʻrtacha oʻzgaruvchi xarajatlar oʻzgaruvchi xarajatlarni ishlab chiqarilgan mahsulot miqdoriga boʻlish yoʻli bilan aniqlanadi.

Ishlab chiqarish xarajatlari — tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish va isteʼmolchilarga yetkazib berishga qilinadigan barcha sarflardir.

Ichki xarajatlar — korxonaning oʻziga tegishli boʻlgan resurslardan qilingan xarajatlar.

Tashqi xarajatlar — tashqaridan jalb qilingan resurslarga toʻlovlarni amalga oshirishga ketgan xarajatlar.

Doimiy xarajat — ishlab chiqarish hajmiga taʼsir etmaydigan, u oʻzgarganda ham miqdorini oʻzgartirmaydigan xarajatlar.

Doimiy xarajat — ishlab chiqarish hajmiga taʼsir etmaydigan, u oʻzgarganda ham miqdorini oʻzgartirmaydigan xarajatlar.

Oʻzgaruvchi xarajat — ishlab chiqarish hajmining oʻzgarish taʼsir etadigan xarajatlar.

Oʻrtacha xarajatlar — mahsulot birligiga toʻgʻri keladi xarajatlar.

Qoʻshimcha xarajatlar — mahsulotning navbatdagi qoʻshimcha birligini ishlab chiqarishga qilinadigan xarajatlar.

Toʻgʻri xarajatlar — mahsulot tannarxiga bevosita qoʻshilib uning tarkibiga kiradigan xarajatlar.

Egri xarajat — mahsulot tannarxiga ustama boʻlib, narhda aks etadigan xarajatlar.

Iqtisodiy yoki sof foyda — yalpi pul tushumidan barcha xarajatlar chiqarib tashlangandan keyin qolgan qismi.

Foyda massasi — foyda massasining ishlab chiqarish xarajatlariga boʻlgan nisbatining foizdagi ifodasi.

Daromadlar va xarajatlar bo'yicha hisob-kitoblar.

Daromadlar va xarajatlar bo'yicha hisob-kitoblar.

Savdo-sotiqdan tashqari kompaniya foyda olish uchun mo'ljallangan korxona emas, ammo daromad olishdan ko'ra ko'proq daromad sarflash-qilmasligini bilish hali ham muhimdir. Yil oxirida daromadlar va xarajatlar to'g'risidagi hisobotni tuzish menejment, auditorlar va donorlarga ushbu ma'lumotlarni beradi.

Bayonot tuzishda foydalanadigan ma'lumotlar to'g'ridan-to'g'ri sizdan chiqadi bosh kitoblar. Hisob kitoblari operatsiyalarni daromadlar va xarajatlar hisob-kitoblariga ajratishi mumkin emas, aksincha ularni ofis ta'minoti xarajatlari, mijozlarga ko'rsatiladigan xizmatlar, kommunal xizmatlar uchun xarajatlar, xodimlarning ish haqi va boshqalar. Yil oxirida siz ularning barchasini daromad va xarajatlar hisobiga tortasiz.