Tadbirkorlik

Marketingning turli darajadagi maqsadlari.
Marketingning umumiy maqsadi iste’molchilar talab-istaklariga 
mos mahsulot ishlab chiqarish va sotishni tashkil etish hamda shu yo‘l 
bilan foyda olishni ta’minlashdir. Marketingning xususiy maqsadlari 
quyidagilardan iborat;
- tadbirkor va uning mahsuloti siymosini shakllantirish va mustah- 
kamlash;
- mahsulot sotishni ko‘paytirish;
205

---

- foydani ta’minlash va oshirish;
- farqiy ustunlikni ta’minlash, ya’ni o 'z mahsulotining raqiblarga 
nisbatan afzallik tom onlarini ko‘rsatish va iste’molchilarni ularga 
ishontirish.
Tadbirkorning bozordagi mavqeyi uning mahsuloti to‘g‘risida bo- 
zorda, ya’ni iste’molchilarda shakllangan tasavvurga bo giiq. Bu tasav- 
vur (siymo)ning qanchalik mustahkam va ko‘proq iste’molchilarda 
shakllanishi mahsulotni ko‘proq sotib, kattaroq foyda olishga yordam 
beradi. Marketing ana shunday siymo shakllantirishga xizmat qiladi. 
Shuning bilan birga yoki alohida maqsad sifatida marketing oldida 
mahsulot sotish va foydani oshirish maqsadlari ham qo‘yilishi mumkin. 
U holda marketingning ana shu maqsadlarga erishishni ta’minlaydigan 
vositalari va usullari qo'llaniladi. Bozorda bir hil, o ‘xshash tovarlar, 
xizmatlar ko‘p bo‘lib, ular turli tabdirkorlar tomonidan taqdim etiladi 
va kuchli raqobat muhitini shakllantiradi. Bunday holda tadbirkor o'z 
tovarini boshqa aynan shunday yoki o‘xshash tovarlardan farqlaydigan, 
ajratib qo‘yadigan ustunlik tomonlarini namoyish eta olsa, u muvaffa- 
qiyatga erisha oladi. Shunday ishlarni rejalashtirish va amalga oshirish 
marketing maqsadlaridan biri bo‘lib hisoblanadi.
Bundan tashqari, marketingning alohida, aniq maqsadlari bo‘ladi: 
aniq bozorga kirish, aniq tovar (xizmat) bozorini yoki uning aniq seg- 
mentini egallash, tadbirkor (mahsulot) ning bozor ulushini oshirish, bo­
zorni kengaytirish, tashqi bozorga chiqish, tovar (xizmat) ni bozorda 
taqdim etish va hokazolar. Shunday qilib, tadbirkorlik faoliyati xususi­
yatlari va bosqichlari, tadbirkorning maqsadi, ishlab chiqarish va bozor 
imkoniyatlari, ichki va tashqi muhitdagi vaziyat va boshqa omillarga 
bog‘liq holda marketing oldida turli maqsadlar, hattoki birdaniga bir 
necha maqsadlar ham qo'yilishi mumkin.