|
4- amaliy mashg’ulot Tadbirkorlikda tavakkalchilikni boshqarish .
Tadbirkorlik faoliyatini tashkil etish va boshqarish
Savollar
1. Biznes reja, uning ahamiyati, mohiyati va mazmu
2. Yangi korxonani boshqarish
3. Kichik korxonalar faoliyatini iqtisodiy tahlil qilish asoslari
1-javob
Biznes reja
Biznes reja — aniq tanlangan tadbirkorlik
ishining barcha bosqichlari tavsiflangan
va taxminan hisobkitob qilingan loyiha.
Unda aniq tanlangan tadbirkorlik ishining
hamma tomonlari oʻz aksini topadi.
Biznes reja oʻz tarkibi jihatidan loyihaning
afzalliklari va uni amalga oshirishdan
kutiladigan moliyaviy natijalar bayon
etilgan yakuniy xulosa hamda asosan 10
boʻlimdan iborat asosiy qismga boʻlinadi.
Biznes reja da loyiha boʻyicha ishlab
chiqariladigan tovar (xizmat)larning
tavsifi hamda uning haridorgirligi va
raqobatbardoshligini taʼminlaydigan
omillar; bozor hajmini baholash asosida
sotish bozori, tadbirkor bozorning qaysi
segmentida ish yuritishi, savdo hajmi,
tovar(xizmat)lar narxi prognozlari;
ehtimoli boʻlgan raqobatchilar (ularning
mahsulotlari sifati va haridorgirligi, narxi
toʻgʻrisida axborot beriladi); marketing
xizmatining asosiy unsurlari (tovarning
qanday yoʻl bilan sotilishi, tovar narxining
shakllanishi, sotishni ragʻbatlantirish,
reklamaning qaysi usullarini tanlash va
boshqalar); mahsulot ishlab chiqarish
rejasi (ishlab chiqarish aloqalari,
mahsulot sifatini nazorat qilish, ishlab
chiqarish harajatlari va boshqalar);
umuman ishni, xodimlar ishini tashkil
etish; loyihaning tashkiliyhuquqiy
shakllarini belgilaydigan yuridik reja;
loyiha boʻyicha barcha maʼlumotlarni
umumlashtiradigan hamda ularning
qiymat ifodalari koʻrsatilgan moliya
rejasi; loyihani moliyalash strategiyasi
(vositalarni qayerdan va qanday shaklda
olish, jami qancha pul kerakligi, uning
qayerdan olinishi va harajatlarning
qoplanishi, investorlarning daromad olish
vaqgi va boshqalar) oʻz ifodasini topadi.
Biznes reja ni ishlab chiqishda
tadbirkorning oʻzi ("birinchi rahbar"),
firma (xoʻjalik)larning mutaxassislari
ishtirok etadi, tashqaridan maslahat va
tavsiyalar olinadi. Biznes reja ekspertlar
koʻrigidan oʻtkaziladi va olingan
xulosalarga tayanib Biznes reja yanada
mukammallashtiriladi. Biznes reja kredit
berish uchun asos boʻlib xizmat qiladi.
2-javob
Boshqaruv jarayonining bosqichlari
Boshqaruv operatsiyalari — rahbar va boshqaruv apparatining oddiy harakatlari bo’lib, ular
tartibi va birikishi natijasida boshqaruv jarayoni tashkil topadi. Masalan, tahliliy faoliyat Uchun
korxonaning yillik va oylik hisobotlarini olish, ular tadbirlar ishlab chiqish hamda ularni boshqaruv
jarayoniga tadbiq qilish lozim. Boshqaruv jarayonini amalga oshirish vositalariga avvalo, axborotni
kiritish lozim. Boshqaruv operatsiyalarining katta qismi axborot bilan ishlashdan iboratdir.
Boshqaruv apparati ishida keng qo’llanadigan texnikaviy vositalar ham shular jumlasiga kiradi.
Bular axborot olish va qayta ishlash vositalari ananaviy orgtexnika vositalaridir. Boshqaruv
operatsiyasini amalga oshirish usullari - axborot-tahlil va tashkiliy faoliyatdir. Axborot-tahlil
faoliyati axborot yig’ish, saqlash, tarqatish va qayta ishlash; taxlil, hisob-kitob, qaror turlarini
ishlashdan iborat; tashkiliy faoliyatga - tushuntirish, ishontirish, rag’batlantirish va vazifalarni
taqsimlash usullari, faoliyatni nazorat qilish, majburlash va h.k.lar kiradi. Boshqarish uchun faqat
nimani qanday qilishni hal etish emas, balki tashkil etish, qiziqtirish, ishontirish, tushuntirish,
nazorat qilish ham zarur. Rahbarning tashkilotchilik faoliyati ayni shu operatsiyalar
yig’indisitashkil etadi.
Boshqaruv jarayonini tashkil etishda biznes-reja va taminot, moliyalashtirish va biznes-reja;
narxni belgilash va kredit berish funktsiyalarini bog’lashni taminlash, boshqaruv tizimi ayrim
unsurlari (maqsad-usul, maqsad-kadr, qaror-usul, usul-tarkib) muvofiqlashtirish, boshqaruv
kadrlarini tayyorlash, fan-texnika yutuqlarini joriy etishni taminlash zarur.
Korxonalarga erkinlik va mustaqillik berilishi bilan hal qilinishi lozim bo’lgan boshqaruv
jarayonini tashkil etish bilan bog’liq muhim muammo rasman bir-biri bilan bog’liq bo’lmagan
boshqaruv tashkilotlari o’rtasidagi gorizontal aloqalarni amalga oshirish bo’lib qoldi (masalan,
korxona va mahsulot istemolchilari, xomashyo bilan taminlovchilar va korxona o’rtasida va h.k.).
3-javob
Kichik tadbirkorlik sub’ektlariga:
yakka tartibdagi tadbirkorlar;
ishlab chiqarish tarmoqlarida band bo’lgan xodimlarning o’rtacha yillik soni ko’pi bilan 10 kishi, savdo, xizmat ko’rsatish va noishlab chiqarish sohasining boshqa tarmoqlarida — ko’pi bilan besh kishi bo’lgan mikrofirmalar;
sanoat sohasida band bo’lgan xodimlarining o’rtacha yillik soni ko’pi bilan qirq kishi, qurilish, qishloq xo’jaligi va boshqa ishlab chiqarish tarmoqlarida — ko’pi bilan yigirma kishi, fan, ilmiy xizmat ko’rsatish, chakana savdo va noishlab chiqarish soha sining boshqa sohalarida ko’pi bilan o’n kishi bo’lgan kichik korxonalar kiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
